بررسی تأثیر عارضه بارداری بر احکام جزایی مادران باردار در فقه و حقوق اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فنی و حرفه‌ای دختران سنندج، سنندج، کردستان.

چکیده

بارداری یا حاملگی وضعیتی است که‏ رحم زن دارای جنین است و مدت زمان نُه ماه به طول می‌انجامد و با زایمان به اتمام می‌رسد. این دوران تأثیراتی بر خلق‌وخو و روان زن باردار دارد که این امر در حوزة علم زنان و زایمان و همچنین روان‌شناسی بررسی می‌شود و به‌تبع، بر احکام جزایی و کیفری او تأثیرگذار است. تحقیق حاضر با عنوان بررسی تأثیر عارضة بارداری بر احکام جزایی زنان باردار در فقه و حقوق اسلامی، به بررسی نظرات فقها و قوانین موضوعه می‌پردازد و با رویکرد توصیفی‌ـ‌تحلیلی به این یافته‏ها می‌رسد که در صورت باردار بودن زن، در فقه و حقوق اسلامی، اجرای حدود و قصاص به‌خاطر بیم از آسیب و هلاک جنین و با استناد به آیات 33 سورة اسرا و 164 سورة انعام و روایات و اجماع و عقل، به تأخیر می‌افتد. دوران بارداری همواره اختلالات خلقی و روانی را برای زن به همراه دارد و افسردگی و اضطراب شدید و اختلال تمرکز را موجب می‏شود؛ البته این مهم در صدور و وضع احکام و قوانین برای او لحاظ نشده است. با توجه به علل رافع مسئولیت کیفری و عوامل مخففة جرم، بارداری می‏تواند باعث کاهش مسئولیت کیفری و تخفیف مجازات برای زن باردار شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Studying the Effect of Pregnancy Condition on Criminal Sentences of Pregnant mothers in Islamic Law and Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Ferasat Mohammadi Bolbanabad
PhD in Jurisprudence and Fundamental of Islamic Law, Department of Islamic Studies, Technical and Vocational University, Girls's Technical and Vocational School, Sanandaj, Kurdistan
چکیده [English]

Pregnancy is a condition in which a woman has a fetus in her womb that lasts for 9 months and ends with childbirth. This period has effects on the mood and psyche of the pregnant woman that has been investigated in the field of obstetrics and gynecology as well as Psychology and can be effective in her criminal and penal sentences. This research, entitled the "studying the effect of pregnancy condition on the criminal sentences of pregnant women in Islamic law and jurisprudence, which has been done by descriptive-analytical method, examined the views of jurists and relevant laws on this scope and concluded If a woman is pregnant, in Islamic jurisprudence and law, the implementation of hudud and Qeṣāṣ is delayed due to the fear and destruction of the fetus, citing verses 33 of Surah Esra and 164 of Surah An'am, narrations and consensus and reason. Pregnancy always causes mood and mental disorders for a woman and causes depression, severe anxiety and impaired concentration, although these matters have no effect in issuance of rules and regulations for her. Due to the reasons for eliminating of criminal responsibility and mitigating factors of crime, pregnancy can reduce criminal responsibility and mitigate punishment for pregnant women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pregnancy
  • Mental Disorder
  • Punishment
  • Jurisprudence
  • Islamic Law
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (1408ق). لسان العرب، جلد 1. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  • اردبیلی، محمدعلی (1379). حقوق جزای عمومی، جلد 1. تهران: نشر میزان.
  • اردبیلى، سید عبدالکریم موسوی (1427ق). فقه الحدود و التعزیرات، 4 جلد. قم: مؤسسه النشر لجامعه المفید، چاپ دوم.
  • گاستون، استفانی؛ لواسور، ژرژ و بولک، برنار (1377). حقوق جزای عمومی، جلد 1. ترجمة حسن دادبان. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  • بهوتى الحنبلى، منصور بن یونس بن صلاح‌الدین ابن حسن بن ادریس (بی‌تا). کشاف القناع عن متن الإقناع. ناشر: دار الکتب العلمیه.
  • پورافکاری، نصرت‌اله (1388). بیماری اختلال روانی. تهران: انتشارات آزاده.
  • تبیت، مارک (1386). فلسفة حقوق. ترجمة حسن رضایی خاوری. مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ دوم.
  • تحریریه افق سلامت،(04/12/1400) «افسردگی بارداری و هرآنچه درباره آن باید بدانید»:

https://ofoghsalamat.com

  • الجزیری، عبدالرحمن بن محمد عوض (1424ق). الفقه على المذاهب الأربعه بیروت. لبنان: دار الکتب العلمیه، الطبعه الثانیه.
  • جمعی از نویسندگان (1404ق ـ 1427ق). الموسوعه الفقهیه الکویتیه. الکویت: صادر عن وزاره الأوقاف و الشئون الإسلامیه.
  • حبیب‌زاده، محمدجعفر و فخر بناب، حسین (1384). «مقایسة عوامل موجه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری». ماهنامه دادرسی. 9(54)، ص3ـ11.

-       حر عاملی، محمد بن حسن (1416ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، جلدهای 12 و 28. قم: مؤسسة آل‌البیت، چاپ سوم.

  • حر عاملی، محمد بن حسن (بی‏تا). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل‌البیت لإحیاء التُّراث.
  • حلی، جمال‌الدین (بی‏تا). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: انتشارات ایران.
  • خطیب، یحیى بن عبدالرحمن (2019). «أحکام المرأه الحامل». نشر: جامع الکتب الاسلامیه
  • خویى، سید ابوالقاسم موسوى (1422‍ق). مبانی تکمله المنهاج، 2 جلد. قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول.
  • دهخدا، علی‌اکبر (1367). لغتنامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی (2007م). فقه الاسلامیه و ادلته. دمشق: دار الفکر.
  • ساداتی، محمدمهدی (1395). «شرایط اعمال قاعدة درأ در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی». مجلة مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 8(14)، ص113ـ146.
  • سلیمی، صادق (1376). پدیدة مجرمانه و مسئولیت کیفری در حقوق بین‌المللی و حقوق کیفری ایران. تهران: انتشارات خیام.
  • شعبانی، مهسا (1401). «مجازات ضرب و جرح زن باردار». مندرج در سایت net.
  • شیرازى، قدرت‌الله انصارى و همکاران (1429ق). موسوعه أحکام الأطفال و أدلتها، 4 جلد. قم: مرکز فقهى ائمة اطهار علیهم‌السلام، چاپ اول.
  • شیرازی، محمد (بی‏تا). شرح اصول کافی. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • طوسی، محمد بن حسن (1405ق). تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل. بیروت: دارالاضواء، چاپ دوم.
  • عاملى، سید محمدحسین ترحینى(1427‍ق). الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه، 9 جلد. قم: دار الفقه للطباعه و النشر.
  • عاملى (شهید ثانى)، زین‌الدین بن على (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، 15 جلد. قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
  • فاضل هندی، محمد بن حسن (1405). کشف اللثام. قم: منشورات مکتبه آیه‌الله العظمى المرعشی النجفی.
  • فدایی، فربد (1379). روان‌پزشکی برای همه (روان‌پزشکی، انسان و جامعه). تهران: انتشارات بزرگمهر، چاپ اول.

-      فغند، فاطمه (۱۳۹۸). «ضوابط شرعی در جلوگیری از بارداری». ششمین همایش دانشجویی بررسی فرهنگ سلامت از منظر قرآن و حدیث. تهران: دانشگاه علوم پزشکی ارتش.

  • کنیگهم، گری و همکاران (1393). بارداری و زایمان ویلیامز. ترجمة بهرام قاضی جهانی و همکاران. تهران: نشر گلبان.
  • گلدوزیان، ایرج (1376). حقوق جزای عمومی ایران، جلد 2. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ چهارم.
  • لنکرانى، محمد فاضل موحدى (1425ق). جامع المسائل، 1 جلد. قم: انتشارات امیر قلم، چاپ اول.
  • ماوردی، ابوالحسن علی بن محمد بن محمد (1419ق). الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی و هو شرح مختصر المزنی. بیروت: دار الکتب العلمیه، الطبعه الأولى.
  • ترکمنی، محبوبه (۱۳۹۸). «تغییرات خلق و خو در دوران بارداری». مندرج در سایت:

 www.manodeliar.com.