مرجحات غیرمنصوص و کاربرد آن در حقوق خانواده

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 پژوهشگر دورة پسادکتری دانشگاه مازندران، مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

یکی از موضوعات اختلافی در اصول فقه ذیل مبحث تعادل و تراجیح، مسئلة تعدی یا عدم تعدی به مرجحات غیرمنصوص است که تأثیر بسزایی در اجتهاد خواهد داشت. در این میان، قول مشهور اصولیون بر تعدی به مرجحات غیرمنصوص قرار گرفته است. با نظر به وابستگی فقه و اصول فقه و همین‌طور تعامل و همبستگی فقه امامیه و نظام حقوقی ایران و با توجه به اهمیت بنیادی خانواده به‌لحاظ فردی و اجتماعی و اشکالات و خلأهای قانونی در این زمینه، در این مقاله، سعی بر تبیین کاربردی این مسئلة اصولی در فقه‌وحقوق خانواده شده است. به این ترتیب که در این تحقیق به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، پس از بررسی وضعیت ترجیح به مرجحات غیرمنصوص، تأملی بر کاربردهایی که ممکن است در حقوق خانواده داشته باشد، صورت گرفته و سپس برای پر کردن خلأهای موجود طبق اصل 167 قانون اساسی، به مباحث فقهی پرداخته شده است. گفتنی است که مرجحات غیرمنصوص در اصول، برای ترجیح میان دو خبر استعمال می‌شود، اما در فقه‌وحقوق و به‌طور خاص، فقه و حقوق (ماهوی) خانواده، برای تمییز و تشخیص موضوع، مورد نظر واقع می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Unwritten Preferences and their Application in Family Law

نویسندگان [English]

  • khadijeh moradi 1
  • Ateke Ghasemzadeh 2
1 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Post-Doctoral Student in Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Mazandaran University, Mazandaran, Babul Sar, Iran
چکیده [English]

One of the controversial issues in the principles of jurisprudence under the topic of balance and preference is the possibility of using or non- using of unwritten preferences, which will have a significant effect on Ijtihad. The famous saying of fundamental scholars in jurisprudence (named Osulion) is based on using unwritten preferences. Regarding the dependence of jurisprudence and the principles of jurisprudence (Osul Fiqh), as well as the interaction and correlation of Imami Fiqh with the legal system of Iran and considering the fundamental importance of the family in terms of individual and social, and the problems and legal gaps in this field, this article has an attempt to provide a practical explanation in this context. In this research, firstly, the use of unwritten preferences in the principles of jurisprudence has been investigated, then the applications that may exist in family law have been discussed. Finally, in order to fill the existing gaps, in Article 167 of the Constitution Law, jurisprudence sources have been referred to. It is necessary to mention that unwritten preferences are used in the principles (Osul) to prefer between two narrations, but in jurisprudence and law, especially family law, it is considered to distinguish the issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • preference
  • written preferences
  • unwritten preferences
  • principles of jurisprudence (Osul Fiqh)
  • family law
  • اراکى، محمدعلى (1375). أصول الفقه، جلد 2. قم: بی‌نا، چاپ اول.
  • استرآبادی، محمدامین (1426ق). فوائد المدنیه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه للجماعه المدرسین.
  • انصاری (شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1416ق). فرائد الاصول. قم: بی‌نا. چاپ پنجم.
  • جبعی العاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین (1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: کتابفروشی داوری، چاپ اول.
  • حر عاملى، محمد بن حسن (1403ق). الفوائد الطوسیه. قم: چاپخانة علمیه، چاپ اول.
  • حلی (علامه)، حسن بن یوسف (بی‌تا). نهایه الوصول الی علم الاصول. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
  • حلی (محقق)، ابوالقاسم نجم‌الدین (1408ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. تهران: انتشارات استقلال.
  • خراسانی (آخوند خراسانی)، محمدکاظم (1425ق). کفایه الاصول. قم: مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ نهم.
  • خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، جلد 5. قم: مؤسسة اسماعیلیان، چاپ دوم.
  • شبیرى زنجانى، سید موسى (1419‍ق). کتاب نکاح. قم: مؤسسة پژوهشى رأى‌پرداز، چاپ اول.
  • طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (بی‌تا). التعارض. قم: محلاتی.
  • عراقى، عبدالنبى نجفى (1380). المعالم الزلفى فی شرح العروة الوثقى. قم: المطبعه العلمیه. چاپ اول.
  • غروی اصفهانی (محقق اصفهانی)، محمدحسین (1404ق). بحوث فی الاصول. قم: مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ اول.
  • فاضل موحدى لنکرانى، محمد (1421ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله ـ الطلاق، المواریث. قم: مرکز فقهى ائمة اطهار علیهم‌السلام، چاپ اول.
  • کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم.
  • مجاهد، سیدمحمد (1296ق).مفاتیح الاصول،قم،موسسه آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول.
  • محمدی خراسانی، علی (1369). شرح اصول فقه، جلد 3. بی‌جا: مرکز نشر فرهنگی رجاء، چاپ اول.
  • ـــــــــــــــ (1391). شرح کفایه الاصول، جلد 3. قم: الامام الحسن ابن علی، چاپ سوم.
  • مظفر، محمدرضا (1370). اصول الفقه، جلد 3. قم: انتشارات اسلامی، چاپ پنجم.
  • موسوی خمینی، روح‌الله (بی‌تا). تحریر الوسیله، جلد 2. قم: مؤسسة مطبوعات دار العلم، چاپ اول.
  • ـــــــــــــــ (1375). التعادل و التراجیح. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ اول.
  • موسوی خویى، سید ابوالقاسم (1418ق). موسوعه الإمام الخوئی. قم: مؤسسة احیای آثار امام خویی، چاپ اول.
  • موسوى زنجانى، محمد بن ابوالقاسم (1308ق). إیضاح السبل فی الترجیح و التعادل. تهران: بی‌نا، چاپ اول.
  • نجفى (صاحب الجواهر)، محمدحسن (1318). نجاه العباد. بی‌جا: بی‌نا، چاپ اول.
  • نایینی، محمدحسین (1421ق). فوائد الاصول. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، چاپ اول.
  • یزدی، محمدکاظم (1426ق). التعارض. قم: بی‌نا، چاپ اول.