اصول و قواعد فقهی حاکم بر سبک ‌زندگی زنان کارمند براساس فقه‌تربیتی امامیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‏ آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، خراسان رضوی، ایران

2 استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

سبک‌زندگی‌کارمندی به عنوان یک الگوی مهم مختصات رفتار انسانی در حوزه کارمندی است. عامل اساسی و محکمی که در امر سبک‌زندگی‌کارمندی بسیار موثر و راهگشا است، پس از مجموعه پارادایم‌ها و بنیادهای فکری اسلامی؛ دستورات دینی، فقهی و نظام ترجیحات رفتاری مبتنی بر قواعد فقهی است که مهم‌ترین عامل ضمانت اجرای آن‌ها هستند. پژوهش حاضر، با رویکرد اکتشافی و با هدف کشف و شناسایی قواعد و اصول فقهی و الزامات فقهی مبتنی بر آن‌ها و همچنین ارائه نمایی از وضع مطلوب و جهت‌گیری اسلامی انجام‌شده‌است. برای توصیف و تبیین کیفیت آرمانی سبک‌زندگی کارمندان با تأکید بر فقه‌تربیتی امامیه از روش تحقیق اسنادی و جامعه آماری متون اسلامی و فقهی و همچنین تکنیک تحلیل مفهومی استفاده شده است. یافته‌های تحقیق در این نوشتار حاکی از آن است که مجموعه اقدامات زنان کارمند مسلمان در حوزه سبک‌زندگی مشتمل بر الزامات و اصول رفتاری در ارتباط با خود، خدا و دیگران در روابط شغلی و خانوادگی است. در این بین، معرفت دینی و فقه‌تربیتی نیز، نقش گرانیگاه و تعیین کننده تجویزات تربیتی شرعی در تبیین اصول عامه و اختصاصی زنان کارمند را خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Jurisprudence Principles and Rules Governing the Lifestyle of Women Employees based on Imami Educational Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • maryam esmaeli parzan 1
  • fatemeh fallah taftii 2
1 PhD candidate, in Jurisprudence and Islamic Law Fundamentals, Department of Jurisprudence and Law, Islamic Azad University, Mashhad, Razavi Khorasan, Iran
2 Assistant Professor, in Jurisprudence and Islamic Law Fundamentals, Department of Jurisprudence and Law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Allam Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The lifestyle of an employee is an important pattern of human behavior coordinates in the field of employment. Religious and jurisprudential orders and the system of behavioral preferences based on jurisprudential rules are the basic, firm and important factors in the lifestyle of an employee after the set of paradigms and Islamic intellectual foundations to guarantee the implementation of this matter. This research has been done with an exploratory approach and with the aim of discovering and identifying of jurisprudential rules and principles and the jurisprudential requirements based on them, as well as presenting a view of the desired situation and Islamic orientation. In order to describe and explain the ideal quality of employees' lifestyles, with an emphasis on Imami educational jurisprudence, the documentary research method and the statistical community of Islamic and jurisprudential texts, as well as the conceptual analysis technique, have been used. The findings of the research indicate that the set of actions of Muslim women employees in the field of lifestyle includes the requirements and behavioral principles of in relation to themselves, God and others and in work and family relationships. In the meantime, religious knowledge and educational jurisprudence will also play the role of the source and determinant of Sharia educational prescriptions in explaining the general and specific principles of women's employees.

کلیدواژه‌ها [English]

  • jurisprudence principles and rules
  • employee
  • lifestyle
  • woman employee
  • Imami educational jurisprudence
قرآن‌کریم (1396). (محی‌الدین الهی‌قمشه‌ای، مترجم). تهران: نورالثقلین.
نهج‌البلاغه (1390). ترجمه علی شیروانی، قم: معارف.
ابن‌شعبه، حسن‌ بن علی‌ بن حسین‌ بن شُعبَه حَرّانی (1383). تحف‌العقول. قم: نشر اسلامی.
ابن‌عربی، ابوعبدالله‌ محیی‌الدین‌ محمد بن‌ علی‌ بن‌ محمد بن‌ العربی‌ الحاتمی‌ (1398). فصوص‌الحکم. تهران: کارنامه.
اخلاقی، حلیمه؛ شرف‌الدین، حسین؛ صفورایی، محمدمهدی؛ عزیزی‌کیا، غلامعلی (1394). «مبانی انسان‌شناختی سبک‌زندگی طیبه از دیدگاه قرآن». پژوهش‌نامه‌اسلامی زنان و خانواده، (5)، ص 37-9.
آزاد ارمکی، تقی (1376). اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان. تهران: سروش.
اعرافی، علیرضا (1391). فقه‌تربیتی. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اکبری، محمدرضا (1377). معرفت‌نفس در نگاهی نو. اصفهان: پیام‌عترت.
الایروانی، باقر (1393). دروس فی علم‌الاصول. قم: هاجر.
باقری، خسرو (1376). نگاهی دوباره به تربیت‌اسلامی.تهران: مدرسه.
بجنوردی، حسن (1424ق). القواعدالفقهیه. قم: الهادی.
بناری، علی‌همت (1381). «نگاهی به تعامل فقه و تربیت با تأکید بر نقش فقه در تربیت». فصلنامه‌ معرفت، (57)، ص49-39.
بناری، علی‌همت (1394). «اصول فرزندپروری در سبک‌زندگی اهل‌بیت (ع)». فصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی، (16)، ص152-135.
پناهی، علی‌احمد (1394). «سبک اهل‌بیت (ع) در همسرداری». فصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی، (16)، ص105-134.
تاج‌خش، غلامرضا (1399). «واکاوی سبک‌نوین زندگی در عصر پساکرونا». فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، (35)، ص340-360 .
تبریزی، جواد (1416ق). صراط‌النجاه. قم: برگزیده.
جبعی عاملی (شهیدثانی)، زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی جُبَعی (بی‌تا). مسالک‌الافهام. قم: مؤسسه‌ المعارف‌ الاسلامیه.
جناتی، محمدابراهیم (1377). «شیوه‌های کلی استنباط در فقه». فصلنامه اندیشه حوزه، (4)، ص 66-45.
جوادی‌آملی، عبدالله (1369). ولایت در قرآن. قم: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
جوادی‌آملی، عبدالله (1391). تسنیم. قم: نشر اسراء.
حاجی‌ده‌آبادی، محمدعلی (1379). مجموعه مقالات ویژه تربیت‌اخلاقی. قم: مرکز جهانی علوم‌اسلامی.
حر عاملی، محمد بن الحسن الحرّ العاملی (1302). الجواهرالسنیه. هندوستان: بی‌نا.
حر عاملی، محمد بن الحسن الحرّ العاملی (بی‌تا). وسائل‌الشیعه. قم: موسسه آل‌البیت.
‌حلی (علامه)،  (1361). قواعدالاحکام. قم: انتشارات‌اسلامی.
حلی (محقق)، نجم الدین جعفر بن حسن (1408). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: موسسه اسماعیلیان.
خوئی، ابوالقاسم (1368). اجودالتقریرات. قم: کتابفروشی مصطفوی.
خوئی، ابوالقاسم (1368). محاضرات‌ فی‌الاصول.قم:کتابفروشی مصطفوی.
خویی، ابوالقاسم (1410ق). منهاج‌الصالحین. قم: مدینه‌العلم.
خوئی، ابوالقاسم (1437ق). موسوعه‌الامام‌الخوئی. قم: موسسه‌احیاءآثارالامام الخوئی.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغتنامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
رزاقی، هادی (1389). فقه‌التربیه «تعامل فقه و تربیت»، پژوهش و حوزه، (9)، ص47-34.
زین‌الدینی، مجید (1396). «صداقت سازمانی در سپاه پاسداران در گفتمان امامین انقلاب اسلامی» فصلنامه مطالعات بین رشته‌ای دانش‌راهبردی، (28). ص179-208.
سبزواری، عبدالاعلی (بی‌تا). مهذب‌الاحکام. قم: دارالتفسیر.
سلطانى‌رنانى، محمود (1383). «حجاب و امنیت اجتماعى»، درس‌هایى از مکتب اسلام، (7)، ص30-15.
شریعتمداری، علی (1367). اصول و فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: امیرکبیر.
شریفی، احمدحسین (1391). «سبک ‌زندگی به عنوان شاخصی برای ارزیابی‌سطح ‌ایمان». نشریه معرفت فرهنگی اجتماعی، (3)، صص61-49.
شکوهی، غلامحسین (1387). تعلیم و تربیت و مراحل آن.مشهد: آستان قدرس ‌رضوی.
صادقیان، فاطمه (1388). بررسی رابطه بین عزت نفس سازمانی با بازخورد سازمانی و سازگای ‌شغلی و انواع تیپ‌های‌ شخصیتی، فصلنامه رویکردهای نوین‌آموزشی، (2)، صص65-91.
صادقی‌فسایی، سهیلا؛ مقدم، سمیه (1392). «مسأله‌شناسی زنان بنابر روایت زنان». فصلنامه رفاه اجتماعی، (49)، صص269-303.
صدر، سیدمحمدباقر (1423ق). الفتاوی‌الواضحه. قم: مرکز ‌الابحاث ‌و الدراسات ‌التخصصیه للشهید ‌الصدر.
طباطبایی، محمدحسین (1383). المیزان فی تفسیرالقرآن. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی (1372). مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن. تهران: ناصرخسرو.
‌طوسی (شیخ)، نصیرالدین (1420ق). التبیان فی تفسیرالقرآن. قم: مؤسسه ‌النشرالاسلامی.
‌طوسی (شیخ)، نصیرالدین (1423ق). تهذیب‌الاحکام.تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
عاملی (شهیداول)،  شمس الدین محمد بن مکی بن احمد عاملی نبطی جزینی (بی‌تا). القواعد و الفوائد. قم: مکتبه‌المفید.
عاملی، سیدمحمدجواد (1424ق). مفتاح‌الکرامه. قم: موسسه نشراسلامی.
عاملی، علی‌بن‌حسین (1413ق). الوجیزفی‌تفسیرالقرآن‌العزیز. قم: دارالقرآن‌الکریم.
عطاران، جواد (1396). «تبیین مؤلفه‌های فرهنگ‌سازمانی‌اسلامی در پرتو اصول عقاید برگرفته از آیات قرآن کریم». مدیریت در دانشگاه اسلامی، (1)، صص3-28.
فیومی، احمد بن محمد (1404 ق). مصباح‌المنیر. بیروت: مکتبه‌العلمیه.
قربان‌نیا، ناصر (1387). حقوق‌بشر و حقوق‌بشر‌دوستانه، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه‌اسلامی.
قربانی‌زاده، وجه‌اله (1388). «عوامل درون سازمانی مؤثر بر اخلاق‌کاری کارکنان». فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، (4)، صص65-47.
قمی‌مشهدی، محمدرضا (1423ق). تفسیر کنزالدقائق و بحرالغرائب، قم: دارالغدیر.
کارآمدپیشه، حسین (1397). آشنایی با تربیت‌اسلامی. قم: پژوهشگاه بین‌المللی‌المصطفی.
کاویانی ‌هرانی، محمد (1393). چیستی سبک‌زندگی اسلامی. تهران: دانشگاه علامه‌طباطبائی.
کاویانی، محمد (1391). سبک‌زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
کوزر، ل.آ.؛ روزنبرگ، ب (1378). نظریه‌های بنیادی جامعه شناختی. تهران: نشر نی.
گروه ‌مولفان (1376). اهداف تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: سمت.
گنجی، حمزه (1395). روانشناسی‌عمومی. تهران: ساوالان.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار. بیروت: داراحیاءالتراث‌العربی.
مجلسی، محمدباقر (1406ق). ملاذ الاخیارفی فهم تهذیب‌الاخبار. قم: مکتبه آیه‌الله ‌المرعشی.
محقق ‌داماد، مصطفی (1385). قواعد‌فقه. تهران: مرکز نشرعلوم‌اسلامی.
مصباح‌ یزدی، محمدتقی (1388). خودشناسی برای خودسازی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی.
مظفر، محمدرضا (1370). اصول‌الفقه. قم: دفتر انتشارات‌تبلیغات‌اسلامی.
مکارم ‌شیرازی، ناصر (1383). تفسیرنمونه. تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
موسوی خمینی، روح‌الله (1386). تحریرالوسیله. قم: دفتر انتشارات‌اسلامی.
میرزا احمدی، محمدحسن (1392). «مبادی و غایات فلسفه‌فارابی و دلالت‌های آن در اهداف تعلیم و تربیت اسلامی». فصلنامه اندیشه‌های‌نوین‌تربیتی، (1)، صص133-154.
نجفی، محمدحسن (1362). جواهرالکلام. بیروت: داراحیاءالتراث‌العربی.
هاید، جانت‌شیبلی (1387). روانشناسی‌زنان. ترجمه اکرم خمسه، تهران: ارجمند.
هدایتی، علی‌اصغر (1390). «اخلاق حرفه‌ای در آموزه‌های دینی». فصلنامه تاریخ پزشکی، (8)، صص37-63.
هرسی، پاول. بلانچارد، کنث اچ (1375). مدیریت رفتار‌سازمانی استفاده از منابع انسانی. ترجمه قاسم کبیری، تهران: مؤسسه ‌انتشارات‌ جهاد ‌دانشگاهی.