مصادیق تزاحم اشتغال زوجه و تکالیف زوجیت و راه‌حل آن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ سطح 4، رشتۀ فقه خانواده، مدرسۀ علمیۀ تخصصی فاطمه الزهرا(س)، سمنان، سمنان، ایران.

2 دانش‌آموختۀ سطح 3، رشتۀ کلام اسلامی، مدرسۀ علمیۀ تخصصی فاطمه الزهرا(س)، سمنان، سمنان، ایران

چکیده

اسلام برای استقلال مالی زنان ارزش قائل شده است و به‌همین‌دلیل اشتغال زوجه را درصورتی‌که منافاتی باحقوق شوهر نداشته باشد، می‌پذیرد؛ اما در برخی موارد بین اشتغال زوجه وحقوق زوج تعارض به وجود می‌آید که باید راهکارهایی که فقه برای برون‌رفت از این تعارض بیان کرده است، بررسی شود؛ ازاین‌رو نگارنده برای حفظ کانون خانواده وتحکیم بنیان آن بر آن شده است تا به شیوۀ توصیفی وتحلیلی و روش کتابخانه‌ای به بررسی راهکارهایی برای برون‌رفت از تعارض اشتغال زوجه وحقوق زوج بپردازد. اشتغال زنان به واجب، مستحب، مکروه و مباح تقسیم می‌شود و انواع تکالیف زوجه در بستر زوجیت تمکین، استیذان خروج و انحصار استمتاع است که گاه بین گونه‌های اشتغال و تکالیف زوجه تزاحم پیش می‌آید که قاعدۀ عقلی و شرعی و نقلیِ برون‌رفت از تزاحم میان اهم و مهم، این است که اهم، مقدم بر مهم شود. با همین قاعده، ارزش‌هایی مثل نهاد خانواده که در اسلام اهمیتی بنیادین دارد، حفظ می‌شود. گاه نیز موقعیتی پیش می‌آید که زوجه نمی‌تواند دو وظیفۀ اشتغال و تمکین خاص را هم‌زمان با هم انجام دهد و ناچار است یکی را فدا کند. در این موارد که از آن به تزاحم تعبیر می‌شود، باید با توجه به نوع تکلیف زوجه و گونۀ اشتغال، مهم را فدای اهم کند؛ یعنی وظیفه‌ای را انجام دهد که اهمیت بیشتری دارد و وظیفۀ دیگر را ترک کند. در این زمینه لازم است به تفاوت‌های فردی بانوان، مثل توانمندی جسمی و روحی زوجه، تفاوت‌های خانوادگی زنان، مانند باورها و اعتقادات حاکم بر نظام فکری زوج دربارۀ نوع و حکم تکلیفی زوجه و همچنین تفاوت‌های اجتماعی زنان همچون میزان کارآمدی و اثر بخشی شغل ‌آن‌ها، توجه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Examples of Conflict between Wife's Employment and Marital Duties and its Solution

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Shekari 1
  • AZAM FOADIAN 2
1 4th level Student of Family Jurisprudence, Fatemeh Al-Zahra Specialized Theological School, Semnan, Semnan, Iran
2 Graduated from the 3rd level of Islamic Theology, Fatima Al-Zahra Specialized Theological School, Semnan, Semnan, Iran
چکیده [English]

Islam values the financial independence of women, and for this reason, it accepts the wife's employment if it does not conflict with the husband's rights; But, in some cases, there is a conflict between the wife's employment and the husband's rights which should be examined the solutions that jurisprudence provides to overcome this conflict. Therefore, in order to preserve the family center and strengthen its foundation, the author has decided to investigate the ways to overcome the conflict between the wife's employment and the husband's rights, by using a descriptive - analytical method and collecting library data. Women's employment is divided into mandatory, Mustahab, Makruh, and permissible, and the types of wife's duties are subservient to the matrimonial bed, the request for withdrawal, and the exclusiveness of enjoyment. In these cases, which is interpreted as conflict, the rational, religious and tradition-based rule for solving the conflict should be defined between the more important and the less important and the more important should be precedence over the less important. With this rule, the values such as family which is fundamental institution in Islam, would be preserved. Sometimes there is a situation where the wife cannot perform the two duties of employment and submission at the same time and has to sacrifice one. In these cases, she should sacrifice the important thing according to the type of wife's duty and type of employment; It means to perform a task that is more important and leave the other task. In this context, it is necessary to pay attention to the individual differences of women, such as the physical and mental capabilities of the wife, the family differences of women, such as the beliefs and convictions governing the husband's intellectual system regarding the type and duty of the wife, as well as the social differences of women, such as the level of efficiency and effectiveness of their jobs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Employment
  • wife
  • duties
  • conflict
  • come over

برگرفته ‌از رسالۀ سطح 4 با عنوان مبانی فقهی تهدید حق استمتاع زوجین در فقه امامیه، ، مدرسۀ علمیۀ تخصصی فاطمه الزهرا(س) سمنان، سمنان، ایران.

قرآن کریم.
آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین (1413 ق). کفایة الأصول. قم: مؤسسة آل البیت.
ابن ‌بابویه، محمد بن علی(1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
اسماعیلی فلاح، مرضیه؛ شاکری گلپایگانی، طوبی؛ و غروی نایینی، نهله (1401). چالش‌های انگارۀ مطلق بودن تمکین زوجه: موردکاوی تمکین زنان شاغل ازمنظر فقه امامیه. دوفصلنامه مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب، 5(2)، ص 238-265.
اصولی، احسان؛ بنی‌هاشمی خمینی، محمدحسن (1383). رسالۀ توضیح المسائل مراجع. قم: اسلام.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1415 ق). المکاسب. قم: مجمع الفکر الإسلامی.
حر عاملى، محمد بن حسن (1414 ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: آل البیت.
خمینى، روح‌اللّه (1369). استفتائات امام خمینی (ره). تهران: مؤسسه ‌تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خوئى، ابوالقاسم (1377). مصباح الفقاهة. نجف: المطبعة الحیدریة.
روحانی، محمد صادق (1372). فقه الصادق 8. قم: دار الکتاب.
سبحانى تبریزى، جعفر (1434 ق). المبسوط فی أصول الفقه. قم: مؤسسه امام صادق.
سبزواری، عبد الاعلی (1417 ق). تهذیب الأصول. بیروت: مؤسسة المنار.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: ‌دار إحیاء التراث العربی.
طباطبائى کربلائی، على بن محمدعلی (1418 ق). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل. قم: مؤسسه آل البیت.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). الإستبصار فیما إختلف من الأخبار. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
عسکری، حسن بن عبدالله (1390). الفروق فی اللغة. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
علامه حلی، حسن بن یوسف (بی‌تا). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. مشهد: مؤسسه آل البیت.
علیدوست، ابوالقاسم (1388). فقه پدیده‌های نوپیدا. قم: اشراق حکمت.
غروی اصفهانی، محمدحسین (1379). البحوث فی الفقه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
فخرالمحققین، محمد بن حسن (1387 ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
قنبرپور، بهنام (1400 ش). شرط تعدیل تمکین زوجه شاغل از زوج در فقه امامیه. مبانی فقهی حقوق اسلامی (پژوهش نامه فقه و حقوق اسلامی)، 14 (27)، ص 175-192.
کلینی، محمد بن یعقوب (1367). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى (1405 ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار. تهران: المکتب الإسلامیة.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1409 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام. تهران: استقلال.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1429 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام. قم: مؤسسه آل البیت.
مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح. قم: مدرسه امام علی بن ابی‌طالب.
میرسلیم، مصطفی (1375). دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دائرة المعارف ‌اسلامی.
ناظمی هرندی، حمیدرضا؛ نصیران، داود؛ مهدوی، سیدمحمد هادی (1402 ش). حق اشتغال زوجه و چگونگی تزاحم آن با حق تمکین زوج در متون تاریخی فقهی» نرم‌افزار گنجینۀ آرای فقهی ـ قضایی، دفتر آموزش روحانیون و تدوین متون ‌فقهی معاونت آموزش قوه قضائیه، سؤال 5760.
ولایی، عیسی (1387). فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول. تهران: نی.
یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم (1420 ق). العروة الوثقى فیما تعم به البلوى‌. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.