بررسی دوگانگی حقوق و اخلاق در دسترسی کودکان به فضای مجازی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 استادیار گروه ارتباطات، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

10.30497/flj.2024.246726.2054

چکیده

امروزه، گسترش حضور در فضای مجازی، چالش‏‌های حقوقی و اخلاقی مهمی را درخصوص دسترسی کودکان به این پدیده به‌‏وجود آورده است. نگرانی والدین بابت دسترسی کودکان به محتواهای نامناسب، ارتباط کودکان با افراد غیرمعمول، سوءاستفاده‌‏های جنسی و مالی و همچنین آسیب‏‌دیدن ارزش‏‌های اخلاقی باعث شده است والدین محدویت‌هایی اساسی را در دسترسی کودکان به فضای مجازی ایجاد کنند؛ حال آنکه درواقع، این مسئله، مغایر با حقوق مصرَّح کودکان در حقوق بین‌الملل و ازجمله کنوانسیون حقوق کودک و حقوق داخلی است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و گردآوری داده‏‌ها به‌‏روش اسنادی، درصدد پاسخ‏گویی به این پرسش بوده‏‌ایم که چگونه می‏‌توان دوگانگی حقوق و اخلاق در دسترسی کودکان به فضای مجازی را مرتفع کرد. نتایج پژوهش نشان می‌‏دهد حل این دوگانگی حقوقی و اخلاقی در بستر آموزش‏‌دهی به کودکان و فراهم‏‌کردن زمینه‌‏های توسعۀ فکری و مخصوصاً آموزش ‏دادن سواد رسانه‌ای به آنان امکان‏پذیر است. آموزش ‏دادن سواد رسانه‌ای به‏‌صورت عمومی به کودکان از سنین کم در مدارس، ضمن برطرف‏ کردن نگرانی والدین، یکی از عوامل محافظت از حقوق کودکان در دسترسی به فضای مجازی است که درعین حال، زمینه را برای رشد و توسعۀ فکری آنان فراهم می‏‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the duality of law and ethics in children's access to cyberspace

نویسندگان [English]

  • Javad Alipoor 1
  • Hatef Pourrashidi 2
1 Department of Political Science, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Department of Communication, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

The expansion of cyberspace has created serious and fundamental legal and ethical challenges regarding children's access to this phenomenon. Concerns about access to inappropriate content, children's communication with strangers, and risks of sexual and financial abuse, as well as the violation of moral values, have led parents to impose strict restrictions on children's access to cyberspace. However, these restrictions may actually violate children's rights as outlined in international law, including the Convention on the Rights of the Child and domestic legislation. This article aims to explore how the balance between rights and ethics in children's access to cyberspace can be achieved through an analytical-descriptive approach and the use of documentary data collection. The findings suggest that resolving this legal and ethical dilemma can be achieved through education, particularly in media literacy. By incorporating media literacy education into public school curricula from an early age, parents' concerns can be addressed while also upholding children's rights to access cyberspace. This approach can also serve as a foundation for children's intellectual growth and development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Children'؛ s rights
  • cyberspace
  • media literacy
حسینی پاکدهی، علیرضا؛ و شبیری، حسنیه السادات (1396). آموزش سواد رسانه‌ای در فضای مجازی: مقایسۀ وب‏سایت مدیا اسمارتس کانادا و وب‏سایت سواد رسانه‌ای ایران. فصلنامۀ مطالعات رسانه‌های نوین، 3(9)، 31-76.
صفاری‏نیا، مهزاد (1401). حق دسترسی کودکان به فضای مجازی ازمنظر حقوق داخلی و بین‏الملل با تأکید بر نظریۀ تفسیری شمارۀ 25 کمیتۀ حقوق کودک. مجلۀ حقوق فناوری نوین، 3(5)، 183-196.
عابدی، حامد؛ و ساعی، محمدحسین (1401). مطالعۀ تطبیقی اسناد، قوانین و مقررات مرتبط با حضور کودک در فضای مجازی در ایران، اتحادیۀ اروپا و ایالات متحدۀ آمریکا. فصلنامۀ مطالعات میان‏رشته‏ای ارتباطات و رسانه، 5(18)، 91-134.
عباسی کلیمانی، عاطفه؛ و اکبری، اسما (1400). رویکردی بر حق تعلم کودک توسط والدین در قوانین داخلی و اسناد بین‏المللی. دوفصلنامۀ فقه و حقوق خانواده، 26(74)، 229-249.
doi: 10.30497/flj.2018.71216
غنی‏زادۀ بافقی، مریم؛ و حسین‏زادۀ سرشکی، اسماء (1402). جستاری بر پدیدة هرزه‎نگاری و اغفال سایبری کودکان درپرتو آموزه‏های فقه و حقوق ایران. دوفصلنامۀ فقه و حقوق خانواده، 28(78)، 197-228.
 Doi: 10.30497/flj.2022.242989.1793
مجلس شورای اسلامی (1396). قانون برنامۀ ششم توسعه.
نصیری، بهاره؛ بخشی، بهاره؛ و هاشمی، سید محمود (1391). اهمیت آموزش سواد رسانه‌ای در قرن بیست‏ویکم. مجلۀ مطالعات رسانه‌ای، 7(18)، 149-158.
Dowthwaite, L. et al. (2020). It's Your Private Information. It's Your Life: Young People's Views of Personal Data Use by Online Technologies. Interaction Design and Children Conference. https://doi.org/10.1145/3392063.3394410.
Drenten, J. (2018). When Kids Are the Last to Know: Embodied Tensions in Surprising Children with Family Vacations. Young Consumers, Vol. 19(2), 199-217.
European Commission (2021). New EU Strategy to Protect and Empower Children in the Online World.
Jusoff, K.; and Sahimi, N. N. (2009). Television and Media Literacy in Young Children: Issues and Effects in Early Childhood. International Education Studies, Vol. 2(3), 151-157.
Lasswell, H. D. (1948). The Structure and Function of Communication in Society. In: L. Bryson (Ed.). The Communication of Ideas. New York: Harper and Row.
Livingstone, S. (2021). Realizing Children’s Rights in Relation to the Digital Environment. The British Academy.
Livingstone, S.; Carr, J.; and Byrne, J. (2016). One in Three: Internet Governance and Children’s Rights. Innocent Discussion Paper No. 2016-01, UNICEF Office of Research, Florence.
Malik, S. (2008). Media Literacy and It’s Importance. Islamabad: Society for Alternative Media and Research.
Maloney, D.; Freeman, G.; and Robb, A. (2021). Social Virtual Reality: Ethical Considerations and Future Directions for an Emerging Research Space. Human-Computer Interaction (cs.HC). https://doi.org/10.48550/arXiv.2104.05030.
Marsh, J. (2011). Young Children's Literacy Practices in a Virtual World: Establishing an Online Interaction Order. Reading Research Quarterly, 46(2), 101-118.Misztal, B. A. (2001). Normality and Trust in Goffman's Theory of Interaction Order. Sociological Theory, 19(3), 312-324.
Monika, F.; and Wioletta, H. (2017). Media Literacy of a Child at an Early School Age from the Perspective of Teachers, Parents and Persons Preparing to Become Educators. Prague: Center of Higher Education Studies.
Moyer, W. M. (2022). Kids as Young as Are Using Social Media More than Ever. https:// www.nytimes.com/2022/03/24/well/family/child-social-media-use.html.
Sahoo, A. (2016). Children’s Rights in the Cyberspace. International Journal of Research and Analysis, Vol. 4(2), 131-160.
Shukla, M.; Waghmode, M.; and Bhosale, Y. (2024). The Digital Generation: An Analysis of the Seminal Impact of Internet Usage on Children. Journal of Engineering Education Transformations, Vol. 37(2), 197-206.
Tornero, J. M. P. (2020). Media Literacy and New Humanism. UNESCO Institute for Information Technologies in Education.
UNESCO (1999). Educating for the Media and the Digital Age. Viena Conference. Http://www.nordicom.gu.se/ clearinghouse.php?portal=linkdb&main=reconedu.php&
UNICEF (2016). Children’s Rights in a Digital World. UNICEF-ESSAY COLLECTION. Netherlands: UNICEF the Netherlands.
UNICEF (2019). Digital Literacy for Children: Exploring Definitions and Frameworks. Office of Global Insight and Policy.
UZUN, R. (2018). Protecting Children from Harmful Content in New Media: An Ethical Approaches. IAMCR, Leicester/UK.
Yanarates, E. (2020). Media Literacy: A Conceptual Analysis. Social Scientific Centered Issues, 2(2), 89-102.