رویکردی بر مسائل و ضرورت‌های حقوق مالی زنان شاغل در پرتو آموزه‌های فقهی و حقوق ایران

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران پردیس فارابی، تهران، ایران.

3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران، پردیس فارابی، تهران، ایران

10.30497/flj.2024.245462.1960

چکیده

نیاز جوامع به نیروی متخصص و افزایش بانوان تحصیل‌کرده در مقایسه با سده‌های قبل، به بیشتر شدن اهمیت بحث‌های حقوقی ـ فقهی دربارة استقلال مالی بانوان و بررسی شرایط آن در بستر محیط خانواده منجر شده است. در آیات قرآن و احادیث و همچنین منابع فقهی و حقوقی، آثار مختلف این موضوع بررسی شده است؛ ولی با توجه به ابعاد مختلف آن  هنوز ابهاماتی وجود دارد. برخی معتقدند خروج زن از منزل به هر منظوری که باشد، باید با موافقت همسرش باشد و برخی با ملایمت بیشتری معتقدند در صورت اشتغال زن و شرط ادامة آن، مرد نمی‌تواند زن را از شغل خود منع کند؛ بااین‌حال با توجه به سیاست‌های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران مصوب شورای انقلاب فرهنگی، امید است تا بانوان با بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها در خانواده‌ و اجتماع بتوانند در راه تأمین هدف‌های بنیادین و کلان شریعت حرکت کنند. بنابراین سؤال این است که ضرورت بررسی حقوق مالی زنان شاغل چیست؟ و با چه مسائلی روبه‌رو است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و یافته‌ها حکایت از این موضوع دارد که حقوق مالی زنان شاغل در ایران به‌دلیل کم‌توجهی پژوهشی نادیده گرفته شده است و این موضوع را در باب مسائلی مانند اجرت‌المثل و مهرالمثل و نفقه می‌توان بررسی کرد. در این مقاله به موضوعات مرتبط‌با حقوق مالی زنان شاغل نیز، ازجمله محدودیت‌های اشتغال زنان، قوانین اشتغال زنان، بارداری، زایمان، شیردهی، ساعت کار زنانِ دارای شرایط خاص، پرداخته شده است. نتیجه آنکه قانون پیش‌بینی‌هایی در این زمینه کرده است؛ اما در عمل ضمن مشاهدة تضاد دوگانة رفتاری مدیریتی، متوجه می‌شویم که زنان در حوزة شغلی با ناملایمات بسیاری روبه‌رو هستند.                    

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Approach to the Challenges and Necessities of the Financial Rights of Working Women in the Light of Iranian Jurisprudence and Law

نویسندگان [English]

  • Boshra Mohammadifard 1
  • Sara jafari 2
  • amin mirzamani 3
1 Assistant Professor in Department of Law, Islamic Azad University, Damavand branch,Tehran, Iran
2 Master's degree in criminal law and criminology from Tehran University, Farabi campus, Qom, Iran
3 Master's degree in criminal law and criminology from Tehran University, Farabi campus, Qom, Iran.
چکیده [English]

The society's need for expert personnel and the increase of educated women compared to the previous centuries have led to the greater importance of legal and jurisprudential debates about women's financial independence and examining its conditions in the context of the family environment. In the verses of the Quran and hadiths, as well as jurisprudence and legal works, various works on this subject have been examined, but there are still some ambiguities due to the various aspects of this subject. Some believe that a woman's leaving home for any purpose must be with the consent of her husband, and some more mildly believe that in the case of a woman’s employment and the condition of its continuation, a man cannot prohibit a woman from her job. However, according to the women's employment policies in Islamic Republic of Iran, it is approved by the Cultural Revolution Council of It is hoped that women will be able to move in the way of securing the fundamental and major goals of Sharia in the shade of benefiting from special goals in the family and society. So, the question is, what is the necessity of examining the financial rights of working women? And what challenges dose it faces? The research method in this research is descriptive-analytical and the findings indicate that the financial rights of working women in Iran have been neglected due to lack of research attention and this issue can be examined in relation to issues such as remuneration, entitlement to a dowry and alimony. On the other hand, issues related to the financial rights of working women, such as restrictions on women's employment, women's employment laws, pregnancy, childbirth, breastfeeding, working hours of women with special conditions, have been discussed in this article. In these cases, it is also concluded that the law has made some predictions in this field, but in practice we are facing a double conflict of managerial behavior in this regard and we see that this issue is facing many adversities for women in the field of work.

کلیدواژه‌ها [English]

  • financial rights
  • working women
  • dowry
  • alimony
آشوری، ملیکا (1390). حقوق مالی زنان. تهران: پیام سوده.
امامی، حسن (1389). حقوق مدنی. تهران: نشر اسلامیه.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1400). مبسوط ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
جهانی، فرخ‌زاد (1391). رژیم ­حقوقی ­اشتراک ­اموال ­زوجین. تهران: دانشگاه­ امام ­صادق (علیه‌السلام).
حر عاملى، محمد بن حسن (1414 ق). وسائل الشیعة. قم: آل البیت.
حیدری، معصومه (1402 ش). مطالعة ­تطبیقی ­وضعیت­ زنان­ سرپرست ­خانوار در حقوق ­کار و تأمین  اجتماعی ­جمهوری ­اسلامی ­ایران­ و نظام ­بین­الملل ­حقوق ­بشر، مجله ­پژوهش ­و مطالعات اسلامی، 5 (51)، ص 1-13.                                                                                                
خمینی، روح‌الله (1381). استفتائات. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خوئی، ابوالقاسم (1418 ق). موسوعة الامام الخوئی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی.
سبزواری، عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال والحرام. قم: دار التفسیر.
سفیری، خدیجه (۱۳۷۷). جامعه‌شناسی اشتغال زنان. تهران: تبیان.
سنجری‌مقدم، فریبا (1402 ش). ابعاد حقوقی نقش زنان در توسعه، مجله مطالعات راهبردی علوم انسانی و     اسلامی، 4 (54)، ص 89-108.                                                                          
شجاعی، نادر (1390). استقلال در زندگی زناشویی. نشریه راه حق، 3 (25)، ص 50-70.
شهیدی، مهدی (1390). ارث. تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
صفائی، حسین؛ و امامی، اسدالله (1390). مختصر حقوق خانواده. تهران: دانشگاه تهران.
طباطبائی، فاطمه (1390). اقلیم خاطرات. تهران: پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی.
طباطبائی، محمدحسین‏ (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عباسی، داود؛ رمضانی، شیرین (1400 ش). «حقوق مالی زن در نظام حقوقی ایران و همخوانی آن با اسناد بین‌المللی». مجله فقه و حقوق نوین، 2 (7)، ص 21-48.                                      
عمید، حسن (1369). فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیر کبیر.
غفاری، غلامرضا؛ و یوسفی، نریمان (1397). «فرصت‌های نابرابر و مشارکت اقتصادی زنان».  مجله جامعهشناسی ایران، 19 (2)، ص 67-98.                                                                     
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (1404 ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.
فرشتیان، حسن (1394). نفقة ­زوجه­، پژوهش ­تطبیقی ­حقوق ­مدنی ­ایران­ و سایر نظام‌های حقوقی. قم: بوستان کتاب.
قاضی، ابوالفضل (1400 ش). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: میزان.
کاتوزیان، ناصر (1384). دوره حقوق مدنی خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
گرجی، ابوالقاسم (1401 ش). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محقق داماد، مصطفی (1381). بررسی فقهی حقوق خانواده. تهران: مرکز نشر تحقیقات اسلامی.
محقق کرکی، علی بن حسین (1414 ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسه آل البیت.
مرکز تحقیقات فقهی قوه قضاییه (1379). گنجینة آرای فقهی ـ قضایی. قم: نشریه دادرسی.
مشایخی، قدرت‌الله (1388). خانواده از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی. تهران: سمت.
مطهری، مرتضی (1381). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
نجفی، هادی (1423 ق). موسوعة احادیث اهل البیت علیهم السلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.