تشکیل مرکز فقهی ـ حقوقی زن الگوی مسلمان در مسائل اجتهادی؛ گامی جهت الگوی پیشرفت اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

10.30497/flj.2024.245902.1991

چکیده

پژوهش حاضر باهدف ضرورت‌سنجی مرکز فقهی حقوقی مسائل اجتهادی در الگوی سوم زن مسلمان به تبیین ضرورت، اهمیت، چالش‌های پیش­رو و ارائه راهکارهای اجرایی در تشکیل این مرکز پرداخته است. رویکرد تحقیق کیفی و گردآوری اطلاعات از طریق کتابخانه‌ای ـ اسنادی و تجزیه و تحلیل و بررسی داده­ها به‌صورت توصیفی صورت گرفت. یافته­ها حاکی از آن است که با توجه ‌به سرعت تغییر مشکلات و مسائل جامعه و لزوم ایجاد وحدت‌رویه در مسائل اجتهادی بانوان، مطالعات فقهی سنتی کافی نیست و حل مسائل روز دراین‌زمینه نیازمند نگاه و تأملات دقیق مختص به بانوان است؛ ازاین‌رو در مواردی به‌کارگرفتن فتاوا و قضاوت‌ها و دیدگاه‌های مردانه در این‌گونه مسائل صحیح نیست و از باب قاعدةه رجوع عالم به جاهل و رجوع به اهل خبره به‌رسمیت‌شناختن اجتهاد بانوان و تشکیل مرکز فقهی ـ حقوقی زنان شامل نخبگان و مجتهدان زن جهت اتخاذ تصمیم در امور و مسائلی نظیر عفاف و حجاب، سقط‌جنین، اهداء جنین، فسخ نکاح، طلاق ازسوی زوجه، مهریه و نفقه، حقوق جنسی زوجه، اخذ خسارت‌های معنوی در برهم‌خوردن نامزدی، دماء ثلاثه، قضاوت بانوان ضروری است. درواقع هدف از تشکیل این مرکز، موضوع‌شناسی و پاسخگویی و حل مشکلات و نیازهای مبتلابه جامعة زنان، کودکان و خانواده با به‌کارگرفتن اصل مصلحت‌شناسی و تسریع در روزآمدی قوانین است. تشکیل این مرکز به اصلاح قوانین و استفتائات از مراجع عظام به استناد خروجی‌های مرکز خواهد انجامید و درنهایت باعث تحول عظیمی در عرصة اجتهاد مسائل فقهی ـ حقوقی زنان و گامی جهت الگوی پیشرفت اسلامی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The formation of a jurisprudential-legal center for Muslim model women in ijtihad issues; A step towards the model of Islamic progress

نویسندگان [English]

  • faezeh azimzadehardebili 1
  • معصومه Shahriari 2
1 Assistant professor, Department Of Islamic Jurisprudence ,imam sadiq university
2 Emam Sadiq University
چکیده [English]

The current research aims to assess the necessity of the legal jurisprudence center for ijtihad issues in the third model of the Muslim woman, explaining the necessity, importance, upcoming challenges and providing implementation solutions for the establishment of this center. The type of qualitative research and data analysis was done analytically-descriptively and information was collected through library-documents. The findings indicate that due to the speed of change in society's problems and issues and the need to create unity of action in women's ijtihad issues, traditional jurisprudence studies are not enough and solving the challenges of the day in this field requires women's careful views and reflections; Therefore, in some cases, it is not correct to use fatwas, judgments and men's views in such issues, and due to the rule of referring the scholar to the ignorant and referring to the experts, recognizing women's ijtihad and forming a women's jurisprudence-legal center including female elites and mujtahids to make decisions on matters and issues Such as chastity and hijab, abortion, embryo donation, annulment of marriage, divorce from the wife, dowry and alimony, sexual rights of the wife, obtaining moral damages in the event of breaking up the engagement, the threefold heat, judgment of women, etc., are necessary. In fact, the purpose of establishing this center is to analyze, answer and solve the problems and needs of the society of women, children and families by applying the principle of expediency and accelerating the updating of laws. The establishment of this center will lead to the amendment of the laws and inquiries from the supreme authorities based on the outputs of the center, and finally it will be a huge change in the field of jurisprudence-legal issues of women and a step towards the model of Islamic progress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The third model of women
  • s ijtihad issues
  • s responsibility
  • women'
  • s ijtihad
  • jurisprudential-legal center for women
قرآن کریم.
ابن بابویه، محمد بن علی (1416 ق). کمال‌الدین وتمام النعمة فی إثبات الغیبة وکشف الحیرة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی جامعة مدرسین.
الهامی، داود (1378). علم‌آموزی زن از دیدگاه اسلام. ماهنامه پیام حوزه، (25).
پیروزمند، علیرضا (1396). پیشامد و پس‏آمد الگوی توسعه اسلامی. فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 2 (3)، ص 35-78.
ثمنی، لیلا؛ شهریاری، معصومه؛ حامدی، خدیجه (1401 ش). تبیین رویکرد حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به تحصیلات عالیه زنان. فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، 12 (2)، ص 193-215.
جمعى از مؤلفان (بی­تا). مجله فقه اهل ‌بیت علیهم‌السلام. قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل ‌بیت (ع).
جناتى شاهرودى، محمدابراهیم (بی­تا). ادوار فقه و کیفیت بیان آن. ؟؟؟: بی­نا.
جوادی آملی، عبدالله (1369). زن در آیینه جمال و جلال. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
جودی نعمتی، اکرم (1386). نقش فقه پویا در اتحاد ملی و انسجام اسلامی. فقه و حقوق خانواده، 12 (45، 46)، ص 5-11.
حائری مازندرانى، محمد صالح (1382). شرح الکافی. تهران: المکتبة الإسلامیة.
حر عاملى، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل‌ الشیعة. قم: مؤسسه آل ‌البیت علیهم‌السلام.
حکیم، محسن (1416 ق). مستمسک العروة الوثقى. قم: مؤسسة دار التفسیر.
خسروی، محمدعلی؛ دهشیار، حسین؛ و ابطحی، صفی ناز سادات (1391). چگونگی توانمندسازی زنان در عرصة تصمیم‌گیری سیاسی در ساختار تصمیم‌گیری ملی و بین‌المللی. مطالعات روابط بین‌الملل (پژوهش‌نامه روابط بین‌الملل)، 5 (20)، ص 99-132.
خمینی، روح‌الله (1389). صحیفه امام (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
سبحانى تبریزی، جعفر (بی­تا). موسوعة طبقات الفقهاء. قم: مؤسسه امام صادق (ع).
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1415 ق). مجمع الرسائل (محشى صاحب جواهر). مشهد: مؤسسه صاحب‌الزمان (ع).
صدر، رضا (1420 ق). الإجتهاد والتقلید. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
طبرسى، احمد بن على (1403 ق). الإحتجاج. مشهد: نشر مرتضى.
علوى، عادل (1421 ق). القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید. قم: انتشارات کتابخانه و چاپخانه آیة الله مرعشى نجفى (ره).
فنایی، ابوالقاسم (1374). جایگاه موضوع‌‏شناسی در اجتهاد. مجله نقد و نظر، 2 (5)، ص 87-99.
کلینى، محمد بن یعقوب (1429 ق). الکافی. قم: دار الحدیث للطباعة والنشر.
مستقیمی، مهدیه سادات (1380). رویکردی تطبیقی به خاستگاه‌های فلسفی مسائل اجتماعی زنان در اسلام و فمینیسم، بخش دوم: نگاه اسلام به آموزش و تحصیل زنان. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، 3 (11) 6.
مصطفوى، محمد کاظم (1421 ق). مائة قاعدة فقهیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
مطهری، مرتضی (۱۳۷۱). زن و مرجعیت. نشریه پیام زن.
مکارم شیرازى، ناصر (1427 ق). دائرة المعارف فقه مقارن. قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابی‌طالب (ع).
مکارم شیرازى، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابی‌طالب (ع).
منتظرى، حسینعلى (1409 ق). مبانى فقهى حکومت اسلامى (محمود صلواتى و ابوالفضل شکورى، مترجمان). قم: مؤسسه کیهان.
مؤذن‌زادگان، حسنعلی؛ امیری، سعید (1401). چالش‌های تقنینی و قضایی ادلة علمی در حقوق کیفری ایران. پژوهش­های حقوق جزا و جرمشناسی، 10 (19)، ص 37-73.
میرهاشمی، زهرا سادات؛ ثمنی، لیلا؛ نادمی، حوریه (1401). مقایسة نگرش فرهنگ عرفی به حقوق زوجه با دیدگاه فقه امامیه در راستای تبیین الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 10(3)، ص 217-236.
ناظمی اشنی، محمد حسین (1400). الگوی اسلامی تعادل بین علایق فردی زنان و تضمین سلامت روابط اجتماعی در جهت پیشرفت. فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 9 (3)، ص 119-135.
khamenei.ir
president.ir
rc.majlis.ir
ijtihadnet.ir
shora-gc.ir
ion.ir
irna.ir
isna.ir