بررسی اطلاق و تقیید حکم نکاح در آیات و روایات مذاهب اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزشی فقه و حقوق اسلامی دانشگاه رفاه، تهران، ایران

2 دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه عدالت، تهران، ایران

چکیده

وجود رویکردها و دید­گاه‌­های مختلف میان مذاهب اسلامی موجب برداشت­های مختلف و متعارض از دو آیة 32 و 33 سورة مبارک نور شده ­است. براساس بعضی از دیدگاه‌­ها واژة «استعفاف» در آیة 33 به‌معنای خودداری از ارتکاب گناه است، بدون آنکه با ازدواج همراه باشد و طبق دیدگاه بعضی دیگر «استعفاف» تنها به‌معنای طلب عفت و پاکدامنی است که می­‌تواند با نکاح و ازدواج حاصل شود. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی به تبیین این موضوع پرداخته ­است که نخستین توصیه اسلام به همة انسان­ها در مقام ارضای غریزة جنسی، ازدواج است. مقالة حاضر درپی یافتن پاسخی برای این سؤال است که آیا توصیه به نکاح در آیات و روایات، مطلق است یا مقید به قید برخورداری از غنا و وجود امکانات؟ مذاهب اسلامی در پاسخ به این سؤال دیدگاه‌­های متعارضی دارند. عده­ای حکم نکاح را مقید و عده­ای آن را مطلق به‌شمار ­می­‌آورند. طبق دیدگاه منتخب، از مجموع ادلة قرآنی و روائی به دست ­می‌­آید که توصیه به استعفاف ازطریق اقدام به ازدواج به‌وضوح مشهود است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Verification of the Application and Enforcement of Marriage Ruling in the Verses and Traditions of Islamic Religions

نویسندگان [English]

  • zahra lame 1
  • Amir reza Dehghaninia 2
1 Assistant Professor in Department of Law and Jurisprudence, Refah University, Tehran, Iran
2 PhD candidate in jurisprudence and fundamentals of law, Adalat University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The existence of different approaches and viewpoints between Islamic schools has raised controversial interpretations of verses 32 and 33 of Surah Al-Noor. Based on some viewpoints, the word “Chastity" in verse 33 means refraining from committing sins, apart from marriage, and based on some other viewpoints, " Chastity " only means a state of piousness and paragon, which could be obtained through the marriage. This research which is done by descriptive-analytical method, shows that the first and foremost recommendation of Islam to all humankinds in satisfying their sexual instinct is marriage. The present article aims to answer the question whether the marriage recommendation in the verses and traditions is absolute or is relatively bound up by the condition of being wealthy?  Islamic religions have contradictory viewpoints on this question. Some regard the decree of marriage binding and some others consider it as an absolute entity. According to the selected view, obtained from the sum of the Qur'anic and narrational data, the recommendation to chastity through the marriage is clearly evident.

کلیدواژه‌ها [English]

  • chastity
  • marriage
  • Surah Al- Noor
  • wealthy
قرآن کریم.
آلوسی، محمود بن عبدالله (1415 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1363). من لایحضره الفقیه. قم: جماعة المدرسین فی الحوزه العلمیة.
ابن داود حلی، تقی‌الدین حسن بن علی (بی­تا). کتاب الرجال. قم: منشورات الشریف الرضی.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
ابن‌همام، محمد بن عبدالواحد (بی­تا). شرح فتح القدیر للعاجز الفقیر. بیروت: دار الفکر.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408 ق). روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: آستان قدس رضوی.
امین، نصرت بیگم (1361). تفسیر مخزن العرفان. تهران: نهضت زنان مسلمان.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1401 ق). الصحیح البخاری. بیروت: دار الفکر.
بیضاوی، عبدالله بن عمر (1418 ق). أنوار التنزیل وأسرارالتأویل. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.جوادی آملی، عبدالله (1400 ش). تفسیر تسنیم. قم: مرکز نشر إسراء.
خلیل بن احمد (بی­تا). العین. بیروت: دار و مکتبة الهلال.
خوئی، ابوالقاسم (1410 ق). محاضرات فی الأصول. قم: انصاریان.
دشتی، محمد تقی؛ میرتبار، سید مرتضی (1399). رابطة فقر و محرومیت با ابعاد چهارگانة خانواده. تهران، نخستین همایش ملی چالش­ها و راهکار­های تعالی نهاد خانواده در مذاهب اسلامی با محوریت آسیب­های اجتماعی، ص 807-834.
دهقانی­نیا، امیررضا. درس خارج فقه نکاح.  8/8/1401.
دیلمی، محمد بن علی (1373). تفسیر شریف لاهیجی. تهران: دفتر نشر داد.
زمخشری، محمود بن عمر (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
سمرقندی، نصر بن محمد (1416 ق). تفسیر سمرقندی المسمی بحرالعلوم. بیروت: دار الفکر.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی­بکر (1404 ق). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. قم: کتابخانه عمومی حضرت آیه الله مرعشی نجفی.
شبر، عبدالله (1407 ق). الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین. کویت: شرکة مکتبة الألفین.
شعرانی، أبوالحسن (1386). پژوهش­های قرآنی. قم: بوستان کتاب.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1432 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
طباطبائی، محمدحسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان (محمدباقر موسوی، مترجم). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
طبری، محمد بن جریر (1412 ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفة.
طوسى، محمد بن حسن (بی­تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طوسى، محمد بن حسن (1417 ق). الفهرست. قم: مؤسسه نشر الفقاهة.
عاملی، علی بن حسین (1413 ق). الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز (مالک محمودی، به‌کوشش). قم: دار القرآن الکریم.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420 ق). التفسیر الکبیر. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (1415 ق). تفسیر الصافی. تهران: مکتبة الصدر.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1406 ق). کتاب الوافی. اصفهان: مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام).
کاشانی، فتح الله بن شکر الله (1336). منهج الصادقین فی إلزام المخالفین. تهران: کتابفروشی محمد­حسن علمی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1363). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کوچکیان، لیلا؛ ادهمی، عبدالرضا (1397). بررسی تأثیر فقر اقتصادی و روابط عاطفی زوجین، مطالعه موردی خانواده­های منطقه 16 تهران. پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، (18)، ص 163-199.
ماتریدی، محمد بن محمد (1426 ق). تأویلات أهل السنة. بیروت: دار الکتب.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقى (1363). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجموعة من المؤلفین (1404-1427 ق). موسوعة الفقهیة الکویتیة. کویت: وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامیة.
مسلم بن حجاج (بی­تا). صحیح المسلم. بیروت: دارالفکر.
مظفر، محمدرضا (1370). أصول الفقه. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
معلوف، لویس (بی­تا). المنجد فی اللغة. تهران: اسماعیلیان.
مغنیه، محمد جواد (1378). تفسیر کاشف (موسی دانش، مترجم). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان (1371). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
نائینی، محمدحسین (1376). فوائد الأصول. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
نجاشی، احمد بن علی (1365). رجال النجاشی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
نهاوندی، محمد (1386). نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسة البعثة.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1417 ق). بحوث فی علم الأصول. قم: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1382). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم السلام). قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم السلام).
همدانی وادعی، مقبل بن هادی (1425 ق). رجال الحاکم فی المستدرک. یمن: مکتبة الصنعاء الأثریة.