نفقة حمل و معضلات ناشی‌از انفاق به حامل پس‌از مفارقت از زوج در نظام حقوقی ایران

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

اختلاف‌نظر فقها درخصوص استحقاق زن باردار در دریافت نفقه و مالکیت آن در دوران عدّه و همچنین باروری‌های غیرمتعارف و آزمایشگاهی، ناشی از اختلاف‌رأی دربارة ماهیت نفقة حمل بوده؛ و این امر معضلاتی را به دنبال داشته است که می‌توان به عسروحرج زن، انفاق در باروری‌های نامتعارف و نامشروع، تشتت رویة قضایی و انتخاب دادگاه صالح درخصوص پرونده‌های نفقة جنین اشاره کرد. پژوهش حاضر که به روش اسنادی کتابخانه‌ای نگاشته شده و از نوع توصیفی ـ تحلیلی است؛ پس از بررسی ماهیت نفقة جنین در آراء فقها و حقوق‌دانان از حیث الحاق به نفقة قرابت یا زوجیت، به تبیین آثار و معضلات ناشی‌از این تفاوت پرداخته و تعیین هویتی مستقل از زوجیت و قرابت برای نفقة جنین را جهت راه‌حل مسائل موجود و ایجاد وحدت رویة قضایی پیشنهاد می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Fetus Alimony and the Challenges Caused by Alimony to Pregnant Women After Divorce in Iran's Legal System

نویسندگان [English]

  • Sediqah Mahdavi kani 1
  • Zahra alsadat Najmabadi 2
1 Associate professor, Department of Fiqh and the Fundamentals of Islamic Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
2 ) Ph. D candidate in Fiqh and the Fundamentals of Islamic Law Sadiq University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The disagreement of jurists regarding the right of a pregnant woman to receive alimony and its ownership during the period of Uddah (period for woman after divorce may not be married to another man) and also unconventional and laboratory fertility, is due to the difference of opinion regarding the nature of alimony for pregnancy, and this issue  has led to challenges that can be referred to the hardship and embarrassment of the woman, alimony on unconventional and illegitimate fertility, the diversity of the judicial procedure and the selection of the competent court regarding the cases related to the maintenance of the fetus. This study, which is done by descriptive and analytical approach and is written in a library document method, after examining the nature of alimony for the fetus in the opinions of jurists and jurists in terms of addition to the alimony of kinship or marriage, explains the effects and challenges caused by this difference and suggests determining an identity independent of marriage and kinship for fetus alimony as a solution to the existing challenges and to create unity of judicial procedure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • alimony for the fetus
  • marriage alimony
  • kinship alimony
  • legitimate fetus
  • abnormal fertility

آل‌طاها، سید حسین؛ مختاری افراکتی، نادر؛ بشیری، عارف؛ و نوری، سمیه (1398). وضعیت حقوقی نفقه زن باردار در زمان عدّة طلاق بائن. پژوهش‌های فقهی، 15 (1)، ص 115-139.

ابن‌براج، عبدالعزیز بن نحریر (1406 ق). المهذب. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
ابن‌حمزه، محمد بن علی (1408 ق). الوسیلة إلی نیل الفضیلة. قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی (ره).
اسدی، لیلا سادات؛ و شکری، فریده (1394). آیین دادرسی امور و دعاوی خانوادگی. تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام پردیس خواهران.
اسفندیاری (اسلامی)، رضا؛ بکلو، اقدس (1400 ش). تحمل هزینه‌های نفقة جنین آزمایشگاهی. پژوهشنامه مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی، 1 (2)، ص 242-261.
امامی، سیدحسن (بی‌تا). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.
بحرانی، یوسف بن احمد (1363). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
حاتمی، علی اصغر؛ اصمی اصطهباناتی، هاجر (1390). بررسی فقهی ـ حقوقی نفقه زوجه در عدّة وفات. مطالعات حقوقی، 3 (1)، ص 77-102.
حر عاملی، محمد بن حسن (1416 ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
خمینی‌، روح‌الله (1392). تحریر الوسیلة. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره).

رحمانی، مهدی (1398). بررسی نفقه زن باردار پس از انحلال نکاح در فقه امامیه، اهل سنت و حقوق. مطالعات راهبردی زنان، 22 (86)، ص 107-124.

سبحانی تبریزی، جعفر (1416 ق). نظام النکاح فی الشریعة الإسلامیة الغراء. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
سبزواری، عبدالأعلی (1413 ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال والحرام. قم: السید عبد الاعلی السبزواری.
شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (بی‌تا). جواهر الکلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طباطبائی، محمدحسین (1390 ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
طوسی، محمد بن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: مکتبة المرتضویة.
طوسی، محمد بن حسن (1400 ق). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی. بیروت: دار الکتاب العربی.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1413 ق). قواعد الأحکام. قم : مؤسسة النشر الإسلامی.
فاضل جواد، جواد بن سعید (1365). مسالک الأفهام إلى آیات الأحکام. تهران: مرتضوى.
فاضل هندی، محمد بن حسن (1416 ق). کشف اللثام عن قواعد الأحکام. قم : مؤسسة النشر الإسلامی.
فخرالمحققین، محمد بن حسن (1387 ق). إیضاح الفوائد فی شرح إشکالات القواعد. قم : اسماعیلیان.
کریمی، نسرین؛ احمدی، فاطمه (1399). مستحق نفقه در بائنه باردار. فقه و حقوق خانواده، 25 (73)، ص 27-47.
گروه فقه و حقوق و روانشناسی پژوهشکده ابن‌سینا (1380). روش‌های نوین تولیدمثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق (مجموعه مقالات). تهران: سمت.
محقق داماد، مصطفی (بی‌تا). بررسی فقهی حقوق خانواده نکاح و انحلال آن. قم: بی‌نا.
معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه (1382). مجموعه نشست‌های قضایی ـ مسائل قانون مدنی. قم: انتشارات معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (بی‌تا). زبدة البیان فی أحکام القرآن. تهران: مکتبة المرتضویة.
مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح. قم: مدرسه الامام على بن ابى طالب (ع).‌
مؤمن، محمد (15/11/1377). سخنرانی در نخستین سمپوزیوم مسائل فقهی و حقوقی انتقال جنین. دانشگاه تهران.
میرزایی، علیرضا (1389). محشی مجموعه قوانین و مقررات حقوقی. تهران: بهنامی.
نصرتی مراللو، عظیمه (1391). لقاح مصنوعی و اهداء جنین ازمنظر فقه و حقوق اسلام. تهران: خرسندی.
 وجدانی فخر، قدرت الله (1426 ق). الجواهر الفخریة فی شرح الروضة البهیة. قم: سماء.
یداللهی باغلویی، 1392، بررسی فقهی حقوقی نفقه‌ی حمل ناشی از جانشینی در بارداری، فقه پزشکی، 5 (17)، ص 91-108.
 
https://ara.jri.ac.ir/Judge/Text/7611