امکان سنجی مطالبه ضرر ناشی از تفویت موقعیت بهره مندی از نفقه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة کارشناسی‌ارشد حقوق خصوصی. دانشگاه بوعلی سینا. همدان. ایران.

2 استاد یار دانشگاه امام صادق (ص)، پردیس خواهران

چکیده

یکی از اصول بنیادین حقوق مسئولیت مدنی که مورد تأیید اکثر حقوق‌دانان و نظام‏‏های قضایی نیز می‏باشد، اصل لزوم جبران ضرر یا اصل جبران کامل خسارت‏هاست؛ بدین معنا که اگر خسارتی به بار آمد، چنانچه تمام شرایط مسئولیت مدنی در آن جمع باشد، می‏بایست خسارت زیان‌دیده به‌طور کامل جبران شود. بر همین اساس، در خصوص جبران ضرر ناشی از تلف عین یا منفعت یا خسارت وارده بر شخصیت انسان، اختلاف نظری وجود ندارد. لیکن در خصوص محروم ماندن از منافع، این پرسش باقی مانده است که آیا منافعی که در نتیجة بر هم خوردن یک موقعیت عملی از دست رفته، به‌عنوان یک ضرر قابل‌مطالبه است؟ از مصادیق بارز لطمه به موقعیت عملی افراد، زمانی است که در اثر فعل زیان‌بار شخص ثالث، موقعیت ناشی از بهره‏مندی نفقة زیان‌دیده از بین برود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با مطالعة نظام حقوقی ایران و نیز رویة قضایی در فرانسه، درصدد تبیین امکان مطالبة ضرر ناشی از تفویت موقعیت بهره‏مندی از نفقه است. در خصوص امکان یا عدم امکان مطالبة ضرر ناشی از تفویت موقعیت بهره‏مندی از نفقه، بین حقوق‌دانان اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی اعتقاد به عدم امکان مطالبة چنین ضرری دارند و برخی دیگر مطالبة ضرر ناشی از تفویت موقعیت را با الهام از حقوق فرانسه، با مانع خاصی مواجه نمی‏بینند. در این جستار، پس از بررسی و مطالعة هر دو نظر، رویکردی اختیار و تقویت شد که بر اساس آن، ضرر ناشی از تفویت موقعیت، در فرض ایجاد یک موقعیت مستمر به‌عنوان یک حق قانونی و نیز در فرض ایجاد یک موقعیت ناپایدار به‌عنوان یک فرصت دستیابی به منفعت، قابل‌مطالبه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Feasibility of Claiming of Loss due to Loss of Alimony Position

نویسندگان [English]

  • Mohammad Behmand firoz 1
  • Maryam Sadat Mohaghegh Damad 2
1 Department of Law, Faculty of Humanities and Sciences, Bo Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 Assistant Professor of Imam Sadegh University, Sisters Campus
چکیده [English]

One of the fundamental principles of civil liability law, which is approved by the majority of lawyers and judicial systems, is the principle of the necessity of compensating for damages, or the principle of full compensation for damages.  Based on this, there is no difference of opinion regarding the compensation for the loss caused by the loss of the object or benefit or the damage caused to the human personality, but regarding being deprived of benefits, this question arises as to whether the benefits that are lost as a result of the disruption of a practical position remains whether the benefits that are lost as a result of the disruption of a practical position can be claimed as a loss?One of the obvious examples of damage to the practical position of people is when, due to the harmful act of a third party, the position resulting from the benefit of alimony is lost. In this article, with a descriptive-analytical method, aims to explain the possibility of claiming a loss due to the loss of the position of benefiting from alimony.There is a difference of opinion among jurists regarding the possibility or impossibility of claiming damages due to the loss of the position of benefiting from alimony. Some believe in the impossibility of claiming such a loss, and others do not see any particular obstacle in claiming the loss due to the loss of position inspired by French law.In this thesis, after examining and studying both opinions, an opinion was adopted and strengthened, according to which, the loss caused by the loss of position, in the assumption of creating a continuous position as a legal right and also in the assumption of creating an unstable position as a profit opportunity will be claimed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Loss claim
  • loss of position
  • legal right
  • continued position
  • loss of opportunity

مراجع

  • قرآن کریم.
  • ابن فارس، احمد (1387). ترتیب مقاییس اللغه. قم: مرکز دراسات الحوزه و الجامعه.
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم (1365). کفایه الاصول، جلد 2. تهران: کتابفروشی اسلامیه، چاپ ششم.
  • انصاری، مرتضی (1411ق). فرائد الاصول. قم: جامعة مدرسین.
  • انصاری، محمد بن نظام‌الدین (بی‌تا). فواتح الرحموت. بیروت: انتشارات دار الفکر.
  • بادینی، حسن و اقدس‌طینت، حمیدرضا (1396). «خطرات معمول زندگی و نقش آن در قلمرو مسئولیت مدنی». فصلنامة دیدگاه‏‏های حقوق قضایی، 22(77 و 88)، ص1ـ40.
  • باریکلو، علیرضا (1399). مسئولیت مدنی. تهران: انتشارات میزان، چاپ نهم.
  • بهاری اردکانی، ابولفضل؛ ‏هاشمی باجگانی، سید جعفر و سلیمانیان، سید ابوالفضل (1395). «مسئولیت مدنی ناشی از تفویت فرصت». فصلنامة مجلس و راهبر، 23(86)، ص69ـ84.
  • ژوردن، پاتریس (1394). اصول مسئولیت مدنی. ترجمه و تحقیق مجید ادیب. تهران: انتشارت میزان. چاپ چهارم.
  • جعفرزاده، سیامک و علیزاده، حمید (1399). «بررسی تطبیقی ماهیت حقوقی و شرایط استحقاق نفقة اقارب در حقوق ایران و انگلستان». دوفصلنامة علمی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، 25(73)، ص261ـ282.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381). دایرة‌المعارف علوم اسلامی قضایی. تهران: انتشارات گنج دانش.
  • ذاکری، اشرف‌السادات (1390). مسئولیت مدنی ناشی از تفویت فرصت. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه تهران. بازیابی‌شده از https://library.ut.ac.ir/fa.
  • سکوتی، رضا و شمال، نگار (1389). «جایگاه عدم‌النفع در نظام حقوقی ایران». مجلة مطالعات حقوقی معاصر، 1(2)، ص79ـ98.
  • سنهوری، عبدالرزاق احمد (1998ق). الوسیط فی الشرح القانون المدنی الجدید، جلد1 . بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، چاپ سوم.
  • عاملی، زین‌الدین (شهید ثانی) (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، جلد 12. قم: مؤسسة معارف اسلامی.
  • علیدوست، ابوالقاسم (1385). «امکان فهم مصالح و مفاسد مورد نظر شارع». نشریه حقوق اسلامی، 1(8)، ص39-60.
  • صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1400). مسئولیت مدنی (الزام‏های خارج از قرارداد). تهران: انتشارات میزان، چاپ چهاردهم.
  • ـــــــــــــــ (1399). مسئولیت مدنی تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه. تهران: انتشارات میزان، چاپ دوم.
  • طباطبایی، علی (1442ق). ریاض المسائل، جلد 12. تهران: مؤسسة نشر اسلامی.
  • طوسی، محمد بن حسن (1407ق). الخلاف. قم: مؤسسة نشر اسلامی، چاپ اول.
  • عبدالصمدی، راضیه؛ هنردوست، احمد و جوان، صدیقه (1395). «ماهیت تعهدات طبیعی و ارتباط آنها با تعهدات اخلاقی». مجلة حقوقی دادگستری، 80(93)، ص192ـ214.
  • قافی، حسین و شریعتی، سعید (1398). اصول فقه کاربردی، جلد 2. تهران: سمت، چاپ دوازدهم.
  • کاتوزیان، ناصر (1400). الزام‏های خارج از قرارداد، جلد 1. تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ چهارم.
  • ـــــــــــــــ (1399). حقوق مدنی نظریة عمومی تعهدات. تهران: انتشارات میزان، چاپ نهم.
  • محقق داماد، سید مصطفی (1397). قواعد فقه، بخش مدنی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ پنجاهم.
  • ـــــــــــــــ (1400). نظریة عمومی نفی دشواری. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دوم.
  • محمدی، ابوالحسن (1399). قواعد فقه. تهران: انتشارات میزان، چاپ شانزدهم.
  • مظفر، محمدرضا (1370). اصول الفقه. قم: دفتر تبلیغات.
  • موسوی خمینی، روح‌الله (1365). رسائل. قم: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • یثربی، سید علی‌محمد و محمودی، جواد (1397). «اثبات حکم با قاعدة لاضرر». فصلنامة پژوهش‏‏های فقهی، 14(1)، ص105ـ125.
  • یزدانیان، علیرضا (1399). قواعد عمومی مسئولیت مدنی، جلد 1. تهران: انتشارات میزان، چاپ دوم.
  • FLOUR Jacqes (2009). Les obligations. vol3: Le rapport d'obgations .6ed.sirey .
  • MAZEAD Henry et CHABAS Francois(1991). leçons de droit civil obligations. 8éd.paris: Montchrestien.
  • SAVATIER René(1950). Traité de la responsabilité civile en droit français. paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence.
  • Viney Genevié Jourdian Patric(1998). Traité de Droit civil.Les conditoins de la responsabilité civile. Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence.

Viney Genevié(1988).Traité de Droit civil. les obligation la responsabilité.vol 1 ,2 éd. Paris: Librairie générale de droit et de 

فقه و حقوق خانواده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 آذر 1401

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار