مفهوم، مصادیق و مستندات فقهی و حقوقی حریم خصوصی خانواده

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فقه و حقوق دانشگاه شهید مطهری. تهران. ایران.

2 دانش‌آموختة کارشناسی‌ارشد فقه و حقوق خانواده دانشگاه شهید مطهری. تهران. ایران

چکیده

حریم خصوصی، گستره‌ای از عقاید، اعمال، رفتارها، ویژگی‌ها و مختصات هر شخصی است که برای عموم مردم آشکار نیست و وی به افشای آن رضایت ندارد و به ورود و نظارت دیگران عکس‌العمل نشان می‌دهد. این حق یکی از بنیادی‌ترین مصادیق حقوق شهروندی است که باید توسط افراد و قانون‌گذار به رسمیت شناخته شود. خانواده به‌عنوان نهادی که دارای حیثیت، آبرو، کرامت و حقوق و مسئولیت‌های متعدد است، حریمی دارد که وجدان عمومی نقض آن را توسط اشخاص حقیقی و حقوقی برنمی‌تابد. پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی و جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای، به تبیین مفهوم، مصادیق و مستندات فقهی و حقوقی حریم خصوصی نهاد خانواده پرداخته است. نتیجه‌ها حاکی از آن است که حریم خصوصی نهاد خانواده شامل موارد حریم مکانی، حریم اطلاعاتی، حریم کرامت و حق استقلال عمل خانواده می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Concept, Examples and Jurisprudential and Legal Documents of Family Privacy

نویسندگان [English]

  • abolghasem naghibi 1
  • Masumeh shahriari 2
1 Professor, Department of Jurisprudence and Private Law, Shahid Motahari University. Tehran. Iran
2 Master of Jurisprudence and Family Law, Shahid Motahari University , Tehran, Iran
چکیده [English]

Privacy is a set of beliefs, practices, behaviors, characteristics, and circumstances of any person that is not obvius to public and he or she is reluctant to disclose it and reacts to others' intrusion or supervision. This is one of the most fundamental instances of citizenship rights that must be recognized by people and legislators. The family, as an institution with credits, reputations, dignity, rights and various responsibilities, has a privacy that the public conscience does not tolerate its violation by real and legal individuals. This study with descriptive- analytical method and by collecting data through the libraries has explained the concept, examples and jurisprudential and legal documents of family privacy. The results showed that family privacy consists of spatial privacy, information privacy, dignity privacy and independence of the family institution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • privacy
  • family privacy
  • family institution
  • spatial privacy
  • information privacy
  • dignity privacy
ـ قرآن کریم.
ـ نهج‌البلاغه.
ـ آیت‌اللهی، زهرا (1391). شرح مختصر منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران. تهران: شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان و خانواده.
ـ انصاری، باقر (1386). حقوق حریم خصوصی. تهران: سمت.
ـ ــــــــــــ (1387). حقوق ارتباط‌جمعی. تهران: سمت.
ـ انصاری، مرتضی (1428 ق). المکاسب. تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.
ـ ـــــــــــــــ (1419 ق). فرائد الاصول. قم: مجمع‌ الفکر الإسلامی.
ـ اصفهانی (مجلسی دوم)، محمدباقر بن محمدتقی (1410 ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسه الطبع و النشر.
ـ الحرانى، ابن شعبه (1404 ق). تحف‌العقول عن آل الرسول صلی‌الله علیهم. تصحیح و تعلیق على‌اکبر غفاری. قم: مؤسسه النشر الاسلامی لجماعه المدرسین.
ـ بصری بحرانی، زین‌الدین محمدامین (1413 ق). کلمه التقوى. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
ـ جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388). ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانة گنج دانش.
ـ حر عاملى، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل‌الشیعه. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
ـ حسینی، اکرم (1383). «تحکیم خانواده در آموزه‌های قرآنی». مطالعات راهبردی زنان، (25)، صص 46ـ81.
ـ حکیمی، نجیب‌الله؛ کریمی‌نی، محمدمهدی و انصاری مقدم، مجتبی (1399). «قلمرو حریم خصوصی خانواده از منظر قرآن کریم و حقوق بشر». پژوهشی نوین در آموزه‌های قرآن و سنت، 3(5)، صص 9ـ26.
ـ خباز، زهرا (1395). حمایت از خانواده در اسناد بین‌المللی و اسلام. رسالة دکتری دانشکده الهیات دانشگاه پیام‌نور.
ـ روشن، محمد و صادقی، محمد (1395). دانشنامه حقوقی خانواده. تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
ـ سجستانی، ابی‌داود (1410 ق). سنن ابی‌داود. قم: انتشارات دار الفکر.
ـ شهریاری، حمید (1397). فقه حریم خصوصی. تهران: انتشارات مؤلف.
ـ صادقی، حسین (1388). مسئولیت مدنی در ارتباطات الکترونیک. تهران: انتشارات میزان.
ـ طباطبایى، سید محمدحسین (1412 ق). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: انتشارات اسماعیلیان.
ـ عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن على (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمحه الدمشقیه. قم: انتشارات داوری.
ـ کلینى، محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی. تهران: انتشارات دار الکتب الإسلامیه.
ـ مقدس اردبیلی، احمد (1411 ق). مجمع الفایده و البرهان. قم: النشر الاسلامی.
ـ محقق داماد، سید مصطفی (1406 ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
ـ منتظری، حسینعلی (1371). مبانی فقهی حکومت اسلامی. ترجمه و تقریر ابوالفضل شکوری. تهران: نشر تفکر.
ـ محمدی ری‌شهری، محمد (1384). میزان ‌الحکمه. قم: انتشارات دار الحدیث.
ـ مامقانی، عبدالله (1344). مناهج المتقین فی الفقه ائمه الحق و الیقین. نجف: بی‌نا.
ـ حلى (محقق) ، نجم‌الدین، جعفر بن حسن (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
ـ موسوی خمینی، سید روح‌الله (1384). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـ ـــــــــــــــ (بی‌تا). صحیفة نور. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ـ ـــــــــــــــ (1371). چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـ ـــــــــــــــ (1368). المکاسب المحرمه. قم: انتشارات اسماعیلیان.
ـ نجفی (صاحب جواهر)، محمدحسن (1421 ق). جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، قم: مؤسسة دایرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت.
ـ نوری، محمدعلی (1383). حقوق حمایت داده‌ها. تهران: انتشارات گنج دانش.
ـ نوری طبرسی، میرزا حسین (1408 ق). مستدرک ‌الوسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل‌البیت.
ـ نقیبی، سید ابوالقاسم (1389). «حریم خصوصی در مناسبات و روابط اعضای خانواده». فصلنامة فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، 15(52)، ص 5-28.
ـ سایت مرکز پژوهش‌های مجلس به نشانی https://rc.majlis.ir.
ـ Solove,danielj. ( 2002) . conceptualizingprivacy, California law review, vol. 90.
ـ Murray, Charles A. ( 1984). Losing Grounds: American Social Policy, New York: Basic books.
ـ Whittington Brown; legal Terminology. )2006(. Thomson/ Delmar Learning, united state, Clifton Park, NY
ـ Samuel Warren , LouisBrandeis.
ـ Warren, S. &Brandis, L. ( 1890). The Right to Privacy, Vol IV, No 5, Law University of Harvard.
ـ Robert Ellis Smith, Ben Franklin’s Web Site 6 (Sheridan Books 2000).
Fenwick, Helen. (2007). Civil Liberties and Human Rights, (4 th Edith), London, Routledge- Cavendish- Taylor & Francis Group. ـ
ـ Wang, H.( 2011). Protecting Privacy in China, London, Springer.