وا‌کاوی شرایط مهر و پرداخت آن به نرخ روز در حقوق ایران و مصر

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانش ‏آموخته کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه حکیم سبزواری. خراسان رضوی. ایران

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه حکیم سبزواری. خراسان رضوی. ایران

3 عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری. خراسان رضوی، ایران

چکیده

مطالعة تطبیقی حقوق خانوادة کشورهای اسلامی، همچون ایران و مصر، با توجه به تفاوت مذاهب، جهت دریافت پیوندها و تفاوت‌هایی که وجود دارد، برای رسیدن به بهترین قواعد در عصر کنونی ضروری به نظر می‌رسد و می‌تواند از رسوخ قواعد نابهنجار غربی در کشورهای اسلامی جلوگیری کند. مهریه از مسائل مهم حقوق خانواده است که اهمیت آن در جامعه قابل چشم‌پوشی نیست و باید به دقت بدان پرداخت و احکام آن را بررسی کرد. ازجمله مواردی که در این زمینه قابل مطالعه می‌باشد، بررسی شرایط لازم مهر و پرداخت آن است که در این تحقیق، آن را در حقوق ایران که مبتنی‌بر فقه امامیه و حقوق مصر که بر طبق فقه حنفی است، مورد مطالعه قرار دادیم تا ابعاد آن مشخص گردد. هدف ما این است که با بررسی و مطالعة فقهی و حقوقی در حقوق این دو کشور، دریابیم که مهر دارای چه شرایطی است و اینکه آیا اصولاً پرداخت مهر به نرخ روز در ایران و مصر، طبق اصول حقوقی این کشورها و آموزه‌های فقهی مورد قبول آنها امکان‌پذیر است، شرایط آن چگونه است و چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی وجود دارد. با بررسی ادلة مختلف، به نظر می‌رسد با وجود شباهت‌ها و تفاوت‌هایی که وجود دارد، باید قائل به امکان پرداخت مهر به نرخ روز در حقوق ایران و حقوق مصر باشیم. هرچند مصر برخلاف ایران صراحتاً به آن اشاره‌ای نکرده است، بنابر دلایلی می‌توان راجع‌به آن بحث کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Examining the conditions of dowry and its payment based on current rate in Iranian and Egyptian laws

نویسندگان [English]

  • Hossein Jamalan 1
  • fatemeh rajaei 2
  • Aliakbar Hokmabadi 3
1 master of private law. Hakim sabzevari university, Khorasan Razavi, Iran
2 Assistant professor of faculty of Theology. Hakim sabzevari university, Khorasan, Razavi, Iran
3 Faculty member of Department of Law,, Hakim Sabzevar University, Khorasan Razavi, Iran
چکیده [English]

A comparative study of the family law in Islamic countries such as Iran and Egypt, considering the differences between religions, is necessary to obtain the links and differences that exist to achieve the best rules in the current era and can prevent the penetration of abnormal Western rules in Islamic countries. Dowry is one of the important issues of family law that it's significant cannot be ignored in society, and it should be carefully addressed and its rulings examined. One of the cases that can be studied in this field is the study of the necessary conditions for dowry and its payment. In this research, we evaluated it in Iranian law, which is based on Imami jurisprudence, and Egyptian law, which is in accordance with Hanafi jurisprudence, to determine its dimensions. By studying jurisprudence and the laws in the rules of these two countries, the aim of this study is to find out what are the conditions of the dowry payment and whether it is possible to pay it in current rate in Iran and Egypt according to the legal principles of these countries and accepted jurisprudential teachings. What are its conditions and what are its differences and similarities? By examining the various reasons, it seems that we should accept the dowry payment based on current rate in Iranian and Egyptian laws despite the similarities and differences which is existed in them. Although in Egyptian laws unlike the Iranian laws have not explicitly mentioned in it, but for some reason it can be discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dowry
  • Family law
  • Adjustment of dowry
  • Egyptian laws
  • Hanafi jurisprudence
  • Conditions of dowry
ابن عابدین، محمد أمین (1412 ق). الدر المختار و حاشیه ابن عابدین. ج 3. بیروت: دارالفکر عربی.
ـ ابوزهره، محمد (1369 ق). الأحوال الشخصیه. قاهره: دارالفکر عربی.
ـ بدران، ابوالعینین (بی‌تا). الفقه المقارن للأحوال الشخصیه. بیروت: دارالنهضه العربیه.
ـ پارسا، فروغ (1381). «مباحثی در حقوق زوجه (حق مهریه ـ حق نفقه) بنابر فقه امامیه و مذاهب چهارگانة اهل سنت». نشریة علوم انسانی الزهرا، 12 (41)، صص 61 ـ 88.
ـ الجزیری، عبدالرحمان (1419 ق). الفقه علی المذاهب الاربعه. بیروت: دارالثقلین.
ـ جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386). دورة متوسط حقوق مدنی؛ حقوق خانواده. تهران: گنج دانش.
ـ خطیب، عبدالله؛ فلاح، محمدرضا و تولایی، علی (1397). «ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻓﻘﻬﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻧﻈﺮیة ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻗﻀﺎﯾﯽ ﻗﺮاردادﻫﺎ در ﻧﻈﺎم ﺣﻘﻮﻗﯽ اﯾﺮان و ﻣﺼﺮ». پژوهشنامة حقوق اسلامی، 1 (47)، صص 133 ـ 154.
ـ دادمرزی، سید مهدی (1384). «تقویم مهریه به نرخ روز». فصلنامة مدرس علوم انسانی، 3 (40)، صص 59 ـ 86.
ـ دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامة دهخدا، ج 14. تهران: موسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ـ سرخسی، محمد بن احمد بن ابی‌سهل (1414 ق). المبسوط، ج 5. بیروت: دارالمعرفه.
ـ شحاته، شفیق (1382). حقوق اسلامی در خاورمیانه. ترجمة سید محمد علوی. تهران: سمت.
ـ شکری، فریده (1390). «افزایش مهریه در نظام حقوقی ایران». فقه و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)، 16 (54)، صص 77 ـ 98.
ـ صادقی، محمد (1392). «احکام مهر در مذهب حنفی». مطالعات فقهی و فلسفی، 4 (14)، صص 91 ـ 117.
ـ ــــــــــــــــ (1391). «انواع، شرایط و اسباب مهر در مذهب حنفی». مطالعات فقهی و فلسفی، 3 (9)، صص 7 ـ 32.
ـ ــــــــــــــــ (1394). احوال شخصیة اهل سنت (نکاح) در مذهب شافعی و حنفی. تهران: خرسندی.
ـ صفایی، سید حسین (1392). دورة مقدماتی حقوق مدنی؛ قواعد عمومی قراردادها. تهران: میزان.
ـ صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله (1394). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
ـ علامه حلی، حسن بن یوسف (1412 ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب. ج 15. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
ـ القدوری، ابوالحسین (1418 ق). مختصر القدوری فی الفقه الحنفی. ج 1. دار الکتب العلمیه.
ـ قیاسی، سیامک (1397). احوال شخصیة کشورهای اسلامی؛ دفتر اول مصر. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص).
ـ کاتوزیان، ناصر (1388). حقوق مدنی خانواده، ج 1. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1394). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: میزان.
ـ کاسانی حنفی، مسعود بن احمد (1406 ق). بدائع الصنایع فی ترتیب الشرائع، ج 2. بیروت: دار الکتب علمیه.
ـ گرجی، ابوالقاسم (1387). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: دانشگاه تهران.
ـ گلپایگانی، محمدرضا (1413 ق). مجمع المسائل. قم: دار القرآن الکریم.
ـ محقق داماد، سید مصطفی (1387). بررسی فقهی حقوق خانواده؛ نکاح و انحلال آن. تهران: مرکز نشر علوم انسانی.
ـ مکارم شیرازی، ناصر (1427 ق). دائره المعارف فقه مقارن. ج 1. قم: مدرسه الامام على ابن ابى‌طالب(ع).
ـ مناقبی، محمدتقی (1386). «احوال شخصیه و قلمرو آن در فقه حقوق و نظام‌های حقوقی کشورهای اسلامی». سفیر، 1 (2)، صص 157 ـ 189.
ـ مغنیه، محمدجواد (1379). جزء دوم الفقه علی مذاهب الخمسه. ترجمة مصطفی جباری و حمید مسجدسرایی. تهران: ققنوس.
ـ موسوی خمینی، روح‌الله (1392). ترجمة تحریر الوسیله. ج 2. تهران: موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ـ نجفی (صاحب جواهر)، محمدحسن (1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ج 31. لبنان: دار الإحیاء التراث العربی.
ـ یثربی قمی، سید محمدعلی (1387). حقوق خانواده در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سمت
ـ سایت شفقنا، اخبار. فروردین 1398. 731124https://fa.shafaqna.com/news/
ابن عابدین، محمد أمین (1412 ق). الدر المختار و حاشیه ابن عابدین. ج 3. بیروت: دارالفکر عربی.
ـ ابوزهره، محمد (1369 ق). الأحوال الشخصیه. قاهره: دارالفکر عربی.
ـ بدران، ابوالعینین (بی‌تا). الفقه المقارن للأحوال الشخصیه. بیروت: دارالنهضه العربیه.
ـ پارسا، فروغ (1381). «مباحثی در حقوق زوجه (حق مهریه ـ حق نفقه) بنابر فقه امامیه و مذاهب چهارگانة اهل سنت». نشریة علوم انسانی الزهرا، 12 (41)، صص 61 ـ 88.
ـ الجزیری، عبدالرحمان (1419 ق). الفقه علی المذاهب الاربعه. بیروت: دارالثقلین.
ـ جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386). دورة متوسط حقوق مدنی؛ حقوق خانواده. تهران: گنج دانش.
ـ خطیب، عبدالله؛ فلاح، محمدرضا و تولایی، علی (1397). «ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻓﻘﻬﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻧﻈﺮیة ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻗﻀﺎﯾﯽ ﻗﺮاردادﻫﺎ در ﻧﻈﺎم ﺣﻘﻮﻗﯽ اﯾﺮان و ﻣﺼﺮ». پژوهشنامة حقوق اسلامی، 1 (47)، صص 133 ـ 154.
ـ دادمرزی، سید مهدی (1384). «تقویم مهریه به نرخ روز». فصلنامة مدرس علوم انسانی، 3 (40)، صص 59 ـ 86.
ـ دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامة دهخدا، ج 14. تهران: موسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ـ سرخسی، محمد بن احمد بن ابی‌سهل (1414 ق). المبسوط، ج 5. بیروت: دارالمعرفه.
ـ شحاته، شفیق (1382). حقوق اسلامی در خاورمیانه. ترجمة سید محمد علوی. تهران: سمت.
ـ شکری، فریده (1390). «افزایش مهریه در نظام حقوقی ایران». فقه و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)، 16 (54)، صص 77 ـ 98.
ـ صادقی، محمد (1392). «احکام مهر در مذهب حنفی». مطالعات فقهی و فلسفی، 4 (14)، صص 91 ـ 117.
ـ ــــــــــــــــ (1391). «انواع، شرایط و اسباب مهر در مذهب حنفی». مطالعات فقهی و فلسفی، 3 (9)، صص 7 ـ 32.
ـ ــــــــــــــــ (1394). احوال شخصیة اهل سنت (نکاح) در مذهب شافعی و حنفی. تهران: خرسندی.
ـ صفایی، سید حسین (1392). دورة مقدماتی حقوق مدنی؛ قواعد عمومی قراردادها. تهران: میزان.
ـ صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله (1394). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
ـ علامه حلی، حسن بن یوسف (1412 ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب. ج 15. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
ـ القدوری، ابوالحسین (1418 ق). مختصر القدوری فی الفقه الحنفی. ج 1. دار الکتب العلمیه.
ـ قیاسی، سیامک (1397). احوال شخصیة کشورهای اسلامی؛ دفتر اول مصر. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص).
ـ کاتوزیان، ناصر (1388). حقوق مدنی خانواده، ج 1. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1394). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: میزان.
ـ کاسانی حنفی، مسعود بن احمد (1406 ق). بدائع الصنایع فی ترتیب الشرائع، ج 2. بیروت: دار الکتب علمیه.
ـ گرجی، ابوالقاسم (1387). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: دانشگاه تهران.
ـ گلپایگانی، محمدرضا (1413 ق). مجمع المسائل. قم: دار القرآن الکریم.
ـ محقق داماد، سید مصطفی (1387). بررسی فقهی حقوق خانواده؛ نکاح و انحلال آن. تهران: مرکز نشر علوم انسانی.
ـ مکارم شیرازی، ناصر (1427 ق). دائره المعارف فقه مقارن. ج 1. قم: مدرسه الامام على ابن ابى‌طالب(ع).
ـ مناقبی، محمدتقی (1386). «احوال شخصیه و قلمرو آن در فقه حقوق و نظام‌های حقوقی کشورهای اسلامی». سفیر، 1 (2)، صص 157 ـ 189.
ـ مغنیه، محمدجواد (1379). جزء دوم الفقه علی مذاهب الخمسه. ترجمة مصطفی جباری و حمید مسجدسرایی. تهران: ققنوس.
ـ موسوی خمینی، روح‌الله (1392). ترجمة تحریر الوسیله. ج 2. تهران: موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ـ نجفی (صاحب جواهر)، محمدحسن (1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ج 31. لبنان: دار الإحیاء التراث العربی.
ـ یثربی قمی، سید محمدعلی (1387). حقوق خانواده در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سمت
ـ سایت شفقنا، اخبار. فروردین 1398. 731124https://fa.shafaqna.com/news/