آسیب‌شناسی مادة سوم قانون نحوة اهدای جنین به زوجین نابارور (مصوب 8 مرداد 1382)

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، خراسان رضوی، ایران

چکیده

به‌کارگیری روش‏های نوین بارداری مسائل زیادی را در زمینة حقوق طرفین به وجود آورده است که بررسی آثار تکلیفی آن، یکی از آنهاست. هدف این پژوهش فهم آثار فقهیِ تکلیفیِ اهدای جنین براساس نگرش شیعی و رفع ابهام مادة سوم قانون نحوة اهدای جنین به زوجین نابارور است. این مطالعه به‌صورت کتابخانه‌ای و توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر کتب طراز اول فقه شیعه با واکاوی کلیدواژه‏های جنین، اهدا، نفقه، حضانت و ارث در ادلة معتبر انجام گرفته است. با توجه به انتساب کودک به صاحبان نطفه، حقوق تکلیفی مثل حضانت، نفقه و ارث بین کودک و صاحبان نطفه برقرار است؛ اما قانون‌گذار در مادة سوم این قانون، «وظایف و تکالیف زوجین اهداگیرندة جنین و طفل متولدشده را از لحاظ نگهداری و نفقه و احترام، نظیر وظایف و تکالیف اولاد، پدر و مادر دانسته است»؛ درحالی‌که کودک منتسب به اهداکنندگان است و به موضوع مهمی مثل توارث اشاره نشده است. بنابراین باید قانون تغییر کند و نحوة تعیین وظایف برای گیرندگان اهدا را تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Pathology of Article 3 of the Law on How to Donate a Fetus to Infertile Couples (approved on August 29, 2003)

نویسنده [English]

  • mohammad soltanieh
Assistant Professor Razavi University of Islamic Sciences, Mashad, Khorasan Razavi, Iran
چکیده [English]

The use of new methods of pregnancy has created many issues in the field of both parties' rights that the study of its obligatory effects is one of them.   The purpose of this study is to understand the obligatory jurisprudential effects of embryo donation based on Shiite attitude and remove the ambiguity of Article 3 of " the Law on How to Donate Fetus to Infertile Couples". This study has been done by collecting library data and with descriptive-analytical method and also by relying on first class Shiite books searched the key words such as embryos, donation, custody and inheritance in them. Due to the attribution of the child to the owners of the sperm, obligatory rights such as custody, alimony and inheritance are established between the child and the owners of the sperm; However, in Article 3 of this law, the legislator has "considered the duties and responsibilities of the couple who received fetus donating and the child born are the parents in terms of maintenance, alimony and respect, such as the duties and responsibilities of the children and the parents." While the child is attributed to donors and does not mention an important issue such as inheritance. Therefore, the law should be change and explain how to assign duties to recipients of fetus.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fetus donation
  • alimony
  • inheritance
  • custody
  • Duty sentence
  • Fetus donation law
  • infertile
ـ ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر، چاپ سوم.
ـ جعفری، علی و شعبانی، فاطمه (1399). «واکاوی جواز تعیین شرط عدم استیلاد در نکاح». دوفصنامة علمی فقه و حقوق خانواده، 25(73)، صص 237 ـ 260.
ـ جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش، چاپ دهم.
ـ جمعی از نویسندگان (1382). روش‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق. تهران: پژوهشکدة ابن سینا و سمت، چاپ دوم.
ـ جمعی از نویسندگان (1384). اهدای گامت و جنین در درمان ناباروری. تهران: سمت، چاپ اول.
ـ خطیب، یحیی عبدالرحمن (1418 ق). احکام المراه الحامل فی الشریعه الاسلامیه. عمان: دارالنفائس.
ـ حلی، جعفر بن الحسن (1409 ق). شرایع الاسلام. قم: استقلال، چاپ دوم.
ـ دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغتنامة دهخدا. تهران: روزنه.
ـ رضانیا معلم، محمدرضا (1383). باروری‏های پزشکی از دیدگاه فقه و حقوق. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم، چاپ اول.
ـ سلطانیه، محمد (1400). «بررسی و تحلیل انتساب جنین اهداشده براساس مکتب امامیه». مجلة پژوهش در دین و سلامت، 7(4)، صص 103 ـ 113.
ـ شاهیوان، فاطمه (1391). خرید و فروش اسپرم از دیدگاه فقه امامی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
ـ صادقی مقدم، محمدحسن (1385). «مبانی فقهی و بایسته‏های قانون نحوة اهدای جنین به زوجین نابارور، اهدای گامت و جنین در درمان ناباروری». نامة مفید، 10(46)، صص 31 ـ 60.
ـ صمدی اهری، محمدهاشم (1391). «حقوق و تکالیف فرزندان ناشی از جنین اهدایی». فصلنامة علمی تحقیقات حقوقی آزاد، 5(18)، صص 113 ـ 138.
ـ ـــــــــــــــ (1389). نسب ناشی از لقاح مصنوعی در حقوق ایران و اسلام. تهران: چاپ احمدی.
ـ عاملی، زین‌‎الدین بن علی (1365). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقی. نجف: مکتبه الداوری.
ـ عمید، حسن (1375). فرهنگ عمید. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ دوازدهم.
ـ فیومی، احمد بن محمد (1396). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، تهران: طلبعه نور.
ـ قبله‏ای خویی، خلیل (1385). بررسی احکام وضعی کودکان ناشی از اهدای گامت در رابطه با توارث. تهران: پژوهشکدة ابن سینا و مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها (سمت).
ـ کریمی، حسین (1365). موازین قضایی از دیدگاه امام خمینی. تهران: شکوری.
ـ معلوف، لویس (1382). المنجد. تهران: اسلامی.
ـ معین، محمد (1363). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
ـ موسوی خمینی‌، روح‌الله (1396). استفتائات. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـ ـــــــــــــــ (1379). تحریر الوسیله. قم: مؤسسة مطبوعات دارالعلم، چاپ دوم.
ـ مهدوی کنی، صدیقه؛ ذبیحی بیدگلی، عاطفه و حمزه‌خانی سمیه (1394). «بررسی فقهی حق توارث فرزندان متولد از اهدای جنین». فصلنامة فقه پزشکی، 7(24 و 25)، صص 101 ـ 132.
ـ نظری توکلی، سعید (1393). «باروری با تخمک اهدایی و بررسی مشروعیت و آثار آن در فقه اسلامی». فصلنامة فقه پزشکی، 6(20 و 21)، صص 121 ـ 139.