امکان سنجی فسخ نکاح به علت برص زوج از دیدگاه فقه امامیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق با گرایش فقه جزایی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، خراسان رضوی، ایران

چکیده

با توجه به لازم بودن عقد نکاح، فسخ آن نیاز به دلیل خاص دارد. یکی از مواردی که از اسباب فسخ نکاح شمرده شده است، وجود عیب می‌باشد. برص یا پیسی از جمله عیوب و بیماری‌های پوستی است که همواره در میان انسان‌ها وجود داشته و منجر به سفید شدن برخی اعضای بدن می‌شود. وجود این بیماری در زن، موجب ایجاد حق فسخ نکاح برای مرد می‌شود. مشهور علما براساس روایات و اصل معتقدند این بیماری از عیوب اختصاصی زن می‌باشد و وجود یا پدیدار شدن این بیماری در مرد، موجب ایجاد حق فسخ برای زن نمی‌شود؛ اما برخی از فقهای امامیه به استناد روایات، قیاس اولویت، قاعدة لاضرر و لاحرج و تنقیح مناط، معتقدند برص از عیوب مشترک می‌باشد. در این مقاله، با روش تحلیلی ـ توصیفی به امکان‌سنجی فسخ نکاح به‌علت برص زوج پرداخته شد و به اثبات رسید که باید میان ابتلای به برص پیش از عقد نکاح و پس از آن تفاوت گذاشت و در فرض نخست، صحیحة حلبی و قاعدة لاضرر بر حق فسخ داشتن زن دلالت دارد و در فرض دوم، با توجه به روایت و اصل، زن حق فسخ ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Feasibility study of marriage annulment due to the husband''''''''''''''''s Vitiligo (Baraṣ) from the perspective of Imami jurisprudence

نویسنده [English]

  • Mohammad Arabshahe
PhD in Criminal Jurisprudence, Razavi University of Islamic Sciences, Mashad, Khorasan Razavi,, Iran, Mashhad
چکیده [English]

Due to the necessity of marriage, its annulment requires a special reason. One of the reasons for canceling a marriage is a defect. Vitiligo is one of the skin defects and diseases that has always existed among humans and leads to whitening of some organs of the body. The presence of this disease in a woman gives a man the right to terminate a marriage. Most of Imami jurists believe, this disease is one of the specific defects of women and the presence or occurrence of this disease in men does not create the right of revocation for women. However, some Imami jurists, based on narrations, the priority analogy, the rule of no harm and harmless (La zarar va La Haraj) and by Tanqih e Monaṭ (one of the methods of discovering verdict from jurisprudence books), believe that vitiligo is one of the common defects. In this article, by descriptive-analytical method, feasibility study of marriage annulment due to the husband''''s vitiligo is examined and it was proved that a distinction should be made between leprosy before and after marriage. In the first hypothesis, Sahah Halabi and the harmless rule imply the right of woman to terminate marriage, and in the second hypothesis, according to the narrations and the principle, the woman does not have the right to annul it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage annulment
  • Vitiligo (Baraṣ)
  • husband''''s vitiligo
  • common defects
  • harmless rule
ـ قرآن کریم
ـ ابن براج طرابلسی، قاضی‌ عبدالعزیز ‌(‌1406 ق). المهذّب. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ ابن داود، حسن بن علی (1383). رجال ابن داود. تهران: دانشگاه تهران.
ـ ابن منظور، محمد بن ‌مکرم (1414 ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر.
ـ اراکی، محمدعلی (1419 ق). النکاح. قم: نورنگار.
ـ ابن قولویه قمی، جعفر (1398). کامل الزیارات. نجف: دار المرتضویه.
ـ بحرانی، یوسف (1405 ق). حدائق الناضره. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ بحرانی، حسین (بی‏تا). الانوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع. قم: مجمع البحوث العلمیه.
ـ حر عاملی، محمد ‌بن ‌حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
ـ خویی، سید ابوالقاسم (بی‌تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال. بی‏جا: بی‏نا.
ـ ــــــــــــــــ (1377 ق). مصباح الفقاهه. قم: داوری.
ـ جوهری، اسماعیل (1410 ق). الصحاح. قم: دار العلم.
ـ جناتی شاهرودی، محمدابراهیم (بی‌تا). منابع اجتهاد در مذاهب اسلامی. بی‏جا: بی‏نا.
ـ راستی، زهرا و اسماعیلی، اکرم (1380). انحلال نکاح توسط عیب. تهران: سفیر صبح.
ـ روحانی، سید صادق (1412 ق). فقه الصادق. قم: مدرسة امام صادق(ع).
ـ سبزواری، سید عبدالأعلی (1414 ق). مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام. قم: مؤسسة المنار.
ـ سبحانی، جعفر (بی‌تا). نظام النکاح فی الشریعه الإسلامیه الغراء. قم: بی‏نا.
ـ شبیری زنجانی، سید موسی (1419 ق). نکاح. قم: مؤسسة پژوهشی رأی‌پرداز.
ـ جبعی عاملی (شهید ثانی) زین‌الدین بن علی عاملی (1413 ق). مسالک الأفهام الی تنقیح شرایع الإسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
ـ ـــــــــــــــ (1410 ق).  الروضه البهیه محشی کلانتر. قم: داوری.
ـ حلی (محقق)، جعفر ‌بن ‌حسن (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: اسماعیلیان.
ـ شوشتری، محمدتقی (1406 ق). النجعه فی شرح اللمعه. تهران: کتابفروشی صدوق.
ـ صدوق، محمد بن علی (1413 ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ صیمری، مفلح بن حسن (1420 ق). غایه المرام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار الهادی.
ـ طباطبایی، سید علی (1418 ق). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
ـ طباطبایی، سید محمدکاظم (1419 ق). عروه الوثقی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ طریحی، فخرالدین (1416 ق). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی.
ـ طوسی (شیخ)، محمد بن حسن (1407 ق). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ـ ــــــــــــــــ (1427 ق). رجال. قم: دفتر ‌انتشارات اسلامی.
ـ ــــــــــــــــ (1390ق). الإستبصار. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ـ ـــــــــــــــ (1417 ق). العده فی اصول الفقه. قم: محمدتقی علاقبندیان.
ـ ـــــــــــــــ (1387 ق). المبسوط فی الفقه الامامیة، تهران، المکتبة المرتضویه.
ـ عاملی ترحینی، سید محمدحسین (1427 ق). الزبده الفقهیه. قم: دار الفقه.
ـ عاملی کرکی(محقق ثانی)، علی (1414 ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
ـ عاملی، سید جواد (بی‌تا). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه. بیروت: دار إحیاء التراث.
ـ علامه حلی، حسن بن یوسف (1420 ق). تحریر الأحکام. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
ـ ــــــــــــــــــ (1413ق). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه. قم: دفتر‌ انتشارات ‌اسلامی.
ـ فاضل لنکرانی، محمد (1421 ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله ـ نکاح. قم: مرکز فقهی ائمة اطهار علیهم السلام.
ـ فاضل مقداد (1404 ق). تنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
ـ فاضل ‌هندی، محمد بن ‌حسن (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. قم: دفتر ‌انتشارات اسلامی.
ـ فیض کاشانی، محمد (بی‌تا). مفاتیح الشرائع. قم: کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
ـ کاشف الغطاء نجفی، مهدی (بی‏تا). مورد الانام فی شرح شرائع الاسلام. نجف: مؤسسة کاشف‌الغطا.
ـ کشی، محمد بن عمر (1348 ش). رجال الکشی. مشهد: مؤسسة نشر دانشگاه مشهد.
ـ کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ـ مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل (1416 ق). منتهی المقال. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
ـ مجلسی (اول)، محمدتقی (1406 ق). روضه المتقین. قم: کوشان‌پور.
ـ مغنیه، محمدجواد (1421 ق). فقه الامام الصادق علیه السلام. قم: انصاریان.
ـ مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح. قم: مدرسة ‌امام علی بن ابی‌طالب(ع).
ـ موسوی خمینی، سید روح‌الله (بی‏تا). تحریر الوسیله. قم: دار العلم.
ـ نجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ـ نجاشی، احمد بن علی (1407 ق). رجال نجاشی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ یوسف، سعیدرضا (1400). اصول درمان ویتیلیگو. تهران: مهر یوسف.