بررسی فقهی نظریة طلاق قضایی درصورت عدم رعایت حق مواقعة زوجه

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه پیام‌نور. تهران. ایران

چکیده

دراثر نکاح دائم، رابطۀ زوجیت بین زن و شوهر ایجاد می‏گردد و تکالیف و حقوقى براى هریک نسبت‌به‌ دیگرى به وجود مى‌آید. دسته‏ای از این حقوق مربوط به زوجه است که زوج موظّف به انجام آنهاست؛ ازجملة این حقوق مواقعه است. فقها بر این عقیده‏اند که زوج نباید بیشتر از چهار ماه، مواقعه با همسر خود را ترک کند. سؤالی که مطرح می‏شود این است که اگر مواقعه حق زن محسوب می‏شود، چه ضمانت‌اجرایی برای آن در نظر گرفته شده است و اگر مرد این حق زوجه را رعایت نکند، آیا زن حق دادخواهی دارد یا بر این ظلمِ مرد، باید صبر کند تا چراغ عمرش خاموش شود. در این مقاله، با استناد به دلایل فقهى معتبر به اثبات این امر پرداختیم که درصورت تخلف زوج از ادای این حق یا عجز و ناتوانیِ او، مانند موردی که زوج دچار عیوبی ازقبیل عنن طاری شده باشد و نتواند از حق فسخ استفاده کند، قاضی می‏تواند به درخواست زوجه، حکم به الزام زوج به طلاق دهد و درصورت میسر نشدن، خود قاضی طلاق را جاری می‎کند. اثبات این موضوع هدف اساسى این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential study of the theory of judicial divorce in case of non- compliance of woman's right to sexual intercourse

نویسنده [English]

  • Omolbanin Alahmoradi
Assistant Professor of Islamic Jurisprudence and Law, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

As a result of permanent marriage, a marital relationship is established between husband and wife, and duties and rights are created for each of them in relation to the other. Some of these rights belong to the wife that the husband is obliged to do them. The right of having sexual intercourse or the right of Movaqe'ah is one of them. The jurists believe that the husband should not leave sexual intercourse with his spouse for more than four months and according to this perspective, in this article the question arises that if sexual intercourse is considered as a woman's right, what an executive guarantee is provided for it? If the man does not observe this right of the wife, does the woman have the right to sue and complain, or does she have to wait and be patient with this cruelty and oppression until the man pass away. In this article, by referring to valid jurisprudential reasons, we have proved that if the husband violates this right or if he is unable to do so due to his disability and impotence, such as the case where the husband suffers from defects such as impotency that cannot use the right of termination, the judge can oblige the husband to divorce the wife according to the wife's divorce request and if not possible, the judge will divorce her, proving this issue is the main purpose of this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • divorce
  • sexual intercourse
  • right
  • wife
  • impotence
ـ قرآن کریم
ـ اردبیلى، احمد بن محمد (بی‏تا). زبدة البیان فی أحکام القرآن. تهران: المکتبه الجعفریه لإحیاء الآثار الجعفریه.
ـ امامى، سید حسن (بی‏تا). حقوق مدنى. ج 5. تهران: اسلامی.
ـ بحرانى، محمدسند (1429 ق). سند العروه الوثقى ـ کتاب النکاح. ج 1 و 2. قم: مکتبه فدک.
ـ بحرانى، یوسف بن احمد (1405 ق). الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره. ج 23. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ حر عاملى، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. ج 19 ـ 22. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
ـ حلّى، ابن ادریس محمد بن احمد (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. ج 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ حلّى، محمد بن حسن (1387 ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. ج 3. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
ـ حلّى، حسین (1415 ق). بحوث فقهیه. قم: مؤسسة المنار.
ـ حلی(علامه)، حسن بن یوسف (1413 ق). قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام. ج 3. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. چاپ چهارم.
ـ حلی(محقق)، نجم‌الدین جعفر بن حسن (1412 ق). نکت النهایه. ج 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ خوانسارى، آقا جمال‌الدین محمد بن آقا حسین (بی‏تا). التعلیقات على الروضه البهیه. قم: منشورات المدرسه الرضویه. چاپ اول.
ـ جمعى از پژوهشگران (1426 ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع). ج 2. زیرنظر سید محمود هاشمى شاهرودی. چ 1. قم: مؤسسة دایره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(ع).
ـ روحانى، سید محمدصادق (1412 ق). فقه الصادق(ع). ج 21، قم: دار الکتاب ـ مدرسة امام صادق(ع). چاپ اول.
ـ سیستانى، سید على (1414 ق). قاعدة لاضرر و لاضرار. قم: دفتر آیت‌الله سیستانى. چاپ اول.
ـ شبیری زنجانى، سید موسى (1419 ق). کتاب نکاح. ج 9 و 5. قم: مؤسسة پژوهشى رأى‌پرداز. چاپ اول.
ـ صیمرى، مفلح بن حسن (1420 ق). غایه المرام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار الهادی.
ـ صدوق، محمّد بن على (1413 ق). من لایحضره الفقیه دوم. ج 3. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ طاهرى، حبیب‌الله (1418 ق). حقوق مدنى. ج 3. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1407 ق). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ـ ـــــــــــــــــــ (1407 ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ ـــــــــــــــــــ (1400 ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی.
ـ ـــــــــــــــــــ (1420 ق). تحریر الأحکام الشرعیه على مذهب الإمامیه. ج 3. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
ـ فاضل موحدی لنکرانى، محمد (بی‌تا). جامع المسائل. ج 1 و 2، قم: امیر قلم. چاپ یازدهم.
ـ فاضل هندى، محمد بن حسن (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. ج 7، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. چاپ اول.
ـ کاشانى، محمد محسن (1406 ق). الوافی. ج 21 و 22، اصفهان: کتابخانة امام علی(ع). چاپ اول.
ـ ــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). مفاتیح الشرائع. ج2، قم: انتشارات کتابخانة آیت‌الله مرعشى نجفى(ره). چاپ اول.
ـ کلینى، محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی. ج 6، تهران: دار الکتب الإسلامیه. چاپ چهارم.
ـ گلپایگانى، سید محمدرضا (1409 ق). مجمع المسائل. ج 2. قم: دار القرآن الکریم.
ـــــــــــــــــــ (1413 ق). إرشاد السائل. بیروت: دار الصفوه. چاپ دوم.
ـ گیلانى، ابوالقاسم بن محمدحسن (1427 ق). رسائل. ج 1. قم: دفتر تبلیغات اسلامى شعبة خراسان.
ـ محقق داماد، مصطفی (1384). بررسی فقهی حقوق خانواده. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. چاپ دوازدهم.
ـ مکارم شیرازى، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح. ج 5. قم: مدرسة امام على بن ابى‌طالب(ع).
ـ نجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. ج 29، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. چاپ هفتم.
ـ نجفى، کاشف‌الغطا حسن بن جعفر بن خضر (1422 ق). أنوار الفقاهه ـ کتاب النکاح. نجف: مؤسسة کاشف‌الغطا.
ـ یزدى، سید محمدکاظم (1414 ق). تکمله العروه الوثقى. ج 1، قم: کتابفروشى داورى. چاپ اول.
ـ یزدى، محمد (1415 ق). فقه القرآن. ج 3، قم: مؤسسة اسماعیلیان. چاپ اول.