احوال شخصیة تازه‌مسلمان ازمنظر فقه امامیه و قوانین ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استادیار گروه حقوق، دانشگاه پیام‌نور. تهران. ایران

چکیده

احوال شخصیه آن صفاتی است که قانون مدنی آنها را موضوع آثار حقوقی برای اشخاص قرار می‌دهد. نظر به اینکه مقررات مذکور می‌تواند زندگی خانوادگی افراد را تحت‌الشعاع قرار دهد و موقعیت‌هایی مانند ورود در دین جدید، ازجمله اسلام، موجبات تغییر در احوال شخصیة فرد را فراهم آورد، پرداختن به این موضوع بسیار حائز اهمیت خواهد بود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از کتب معتبر فقهی، قصد پاسخ‌گویی به این سؤال را دارد که وضعیت احوال شخصیه و به‌طور خاص نکاح تازه‌مسلمان در فقه و حقوق ایران چگونه است و چه شرایط و حقوقی برای او در نظر گرفته شده است. با توجه به بررسی‌های صورت‌گرفته، این موضوع ازجمله موضوعاتی است که از خلأهای قانونی محسوب می‌گردد و کمتر بحث و مطلبی در این ‌زمینه در مقالاتِ فقهی و حقوقی دیده می‌شود. در فقه امامیه، دررابطه با احوال شخصیة تازه‌مسلمان، به‌طور پراکنده ذیل مباحث خانواده مطالب ارزشمندی وجود دارد. یکی از قواعدی که در این ‌زمینه بسیار کارگشاست و مورد استناد قرار می‌گیرد، قاعدة فقهی جب است. طبق این قاعده، برخی از احکام وضعی به این دلیل که قبل از اسلام‌آوردن ازسوی تازه‌مسلمان واقع شده است، از وی رفع می‌گردد و همین مطلب تشویقی برای ورود به اسلام خواهد بود. نظر به اهمیت بسزایی که در اسلام بر تحکیم خانواده وجود دارد، حکم بر صحت نکاح و عدم فروپاشی خانوادة تازه‌مسلمان قرار گرفته، مگر مواردی که مصلحت افتراق بیشتر از مصلحت ادامة زندگی مشترک است که در این موارد، گناهی بر تازه‌مسلمان نیست، اما ادامة زوجیت مورد نهی واقع شده است، مانند نکاح با محارم نسبی. بنابراین طبق فقه امامیه، اصل نکاح و آثار آن حتی اگر مخالف با قواعد اسلامی واقع شده باشد، به رسمیت شناخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

New Muslim personal status from the perspective of Imami jurisprudence and Iranian law

نویسندگان [English]

  • Ateke Ghasemzadeh 1
  • elham sadeghirad 2
1 PhD in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law Department, Mazandaran Universit y, Babolsar, Mazandaran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Private Law, Payam e Noor University, Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Personal status are those attributes that civil law makes them the subject to legal effects for individuals, In this way, considering that the mentioned regulations can affect the family life of individuals and situations such as converting to a new religion, including Islam, can cause a change in a people personal situation, it will be important to address this issue. This article uses descriptive-analytical method to answer this question: how is the situation of personal status, especially the new Muslim marriage, in Iranian jurisprudence and law? And what conditions and rights are provided for him?
According to studies, this issue is one of the issues that are considered as legal gaps. However, in Imami jurisprudence, there is scattered valuable information about the new Muslim personal status following the family discussions. According to the rule of Jab, below these issues, the effects of the situation that is due to the things that happened to the new Muslim before Islam will be removed from him.
Due to the great importance of strengthening the family in Islam, there is a verdict on the authenticity of the new Muslim marriage, even if it is opposed to the Islamic rules, except in cases where it is expedient to differentiate more than the expediency of living together. In these cases, it is not a sin for a new Muslim, but the continuation of the marriage is forbidden. Therefore, according to Imamieh jurisprudence, the marriage and its effects are recognized even if they are contrary to Islamic rules.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • New Muslims
  • Jab rule
  • Family Law
  • Personal status
ـ قرآن کریم
ـ ابن أبی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین (1405 ق)‏. عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه. چ 1. قم‏: دار سیدالشهداء للنشر.
ـ ابن براج طرابلسى، عبدالعزیز (1406 ق). المهذب، ج 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. چاپ اول.
ـ ابن حیون، نعمان بن محمد (1409 ق). شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار(ع). قم: جامعه مدرسین. چاپ اول.
ـ ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد ابن علی (1379). مناقب ابن ابی‌طالب(ع). قم: علامه. چاپ اول.
ـ ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر. چاپ سوم.
ـ انصاری دزفولى، مرتضى بن محمد امین (1415 ق). کتاب النکاح. قم: کنگرة جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
ـ بغدادی، محمّد بن محمد بن نعمان (1413 ق‌). المقنعه. قم: کنگرة جهانى هزارة شیخ مفید. چاپ اول.
ـ جوهرى، اسماعیل بن حماد (1410 ق). الصحاح. بیروت: دارالعلم للملایین. چاپ اول.
ـ حسینی شیرازی، سید محمد (1413 ق). الفقه، القواعد الفقهیه. بیروت: مؤسسة امام رضا(ع). چاپ اول.
ـ حسینى مراغى، سید میرعبدالفتاح بن على (1417 ق). العناوین الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ حلی، حسن بن یوسف (بی‎تا). تذکره الفقهاء (ط القدیمه: الإجاره إلی النکاح). تهران: مکتبه المرتضویه.
ـ ــــــــــــــــــــــــــ (1409 ق). قواعد الاحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. چاپ اول.
ـ خوانساری، محمد بن حسین آقا جمال (1366 ق). شرح آقا جمال خوانساری بر غرر الحکم و درر الحکم. چ 4. تهران: دانشگاه تهران.
ـ سیفی مازندرانى، علی‌اکبر (1425 ق). مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیه الأساسیه. چ 1. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ صفایی، سید حسین و قاسم‌زاده، سید مرتضی (1380). حقوق مدنی اشخاص و محجورین. چ 6. تهران: سمت.
ـ طاهری، حبیب‌الله (1375). حقوق مدنی. قم: دفتر اتشارات اسلامی.
ـ طبرسی، فضل بن حسن (1410 ق). المؤتلف من المختلف بین أئمه السلف. ج 7. مشهد: آستانه الرضویه المقدسه، مجمع البحوث الإسلامیه. چاپ اول.
ـ طریحى، فخرالدین (1416 ق). مجمع البحرین. تهران: کتابفروشى مرتضوى. چاپ سوم.
ـ طوسى، محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الإمامیه. ج 4. تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه. چاپ سوم.
ـ فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1416 ق). القواعد الفقهیه. قم: چاپخانة مهر. چاپ اول.
ـ فرحی، علی (1430 ق). تحقیق فی القواعد الفقهیه. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه، مؤسسه النشر الإسلامی.
ـ قبله‌ای خویی، خلیل (1380). قواعد فقهیه: بخش جزا. تهران: سمت. چاپ اول.
ـ مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى (1403 ق‏). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. چاپ دوم.
ـ محقق داماد یزدى، سید مصطفى (1406 ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
ـ مدنی کاشانی، رضا (1411 ق). براهین الحج للفقهاء و الحجج. کاشان: المدرسه العلمیه آیت‌الله العظمی مدنی.
ـ مشکینی، میرزا علی (1418 ق). الفقه المأثور. قم: نشرالهادی. چاپ دوم.
ـ مصطفوى، سید محمدکاظم (1421 ق). مائه قاعده فقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزه.
ـ مکارم شیرازى، ناصر (1411 ق). القواعد الفقهیه. قم: مدرسة امام امیرالمؤمنین(ع).‌
ـ موسوى بجنوردى، سید حسن بن آقابزرگ (1419 ق). القواعد الفقهیه. ج 1. قم: نشر الهادی. چاپ اول.
ـ موسوى خویى، سید ابوالقاسم (1424 ق). محاضرات فی المواریث. قم: مؤسسه السبطین(ع) العالمیه.
ـ نجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ج30. بیروت: دار احیاء التراث العربی. چاپ هفتم.
ـ وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمد اکمل (1426 ق). حاشیه الوافی. قم: مؤسسه العلامه المجدد الوحید البهبهانی. چاپ اول.