ویژگی‌های نظام قانون‌گذاری قرآن در حوزه خانواده با رویکردی به تفسیر المیزان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران

چکیده

از آنجا که خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است، مورد توجه شرع مقدس اسلام بوده و جهت حفظ قداست و استواری خانواده، احکام و قوانینی تشریع و وضع شده است. قرآن کریم، آیات فراوانی را به خانواده و احکام مربوط به آن اختصاص داده است. آنچه مهم است، شناخت اصول و ویژگی­های نظام قانون­گذاری قرآن کریم در حوزة خانواده است که پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با محوریت تفسیر المیزان، به دنبال تبیین آن است. با توجه به بیانات علامه طباطبایی ذیل آیات مربوط به احکام خانواده در قرآن کریم، نظام حقوقی قرآن دارای ویژگی­های ذاتی «کلیت» و «دائمی» بودن است. توجه به اقتضائات فطری، امضای عرف عقلا، تقیید قوانین خانواده به اخلاقیات و بیان مصالح و مفاسد احکام، از ویژگی­های بارز نظام قانون­گذاری قرآن در حوزة خانواده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Characteristics of the Qur''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''anic legislative system in the field of family with an approach to the interpretation of Al-Mizan

نویسندگان [English]

  • Maryam Nazarbeygi 1
  • Ayyuob Amraei 1
  • Meisam Khazaee 2
1 Assistant Professor of at the Grand Ayatullah Boroujerdi Universi, Boroujerd, Iran
2 Assistant Professor of Law at the Grand Ayatullah Boroujerdi Universi, Boroujerd, Iran
چکیده [English]

< p >The family, as a fundamental unit in society, has been considered and emphasized by the holy sharia of Islam, and the Iranian legislature has followed this issue. And in order to maintain the sanctity and stability of the family, rules and laws have been legislated and enacted. The Holy Quran, as a source of revelation, has dedicated many verses to the family and its related rules. What is important is to know the principles and characteristics of the Holy Quran legislative system in the field of family; The present study seeks to explain it by descriptive-analytical method and based on Al-Mizan interpretation. According to Allameh Tabatabai''''''''s statements below the verses related to family rules in the Holy Qur''''''''an, the legal system of the Qur''''''''an has three inherent characteristics of "revelation", "totality and permanence" and "obligation". Paying attention to natural requirements, signing the custom of the wise, adhering family laws to ethics, and expressing the interests and corruptions of the rulings are among the prominent features of the Qur''''''''anic legislative system in the field of family. And their rapid acceptance by society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Al-Mizan
  • . Family Law
  • Philosophy of Law
  • Legal System of Quran
  • .Nature.The interests andcorruptions of the rulings

مراجع

قرآن کریم
ابن‌منظور، محمد بن مکرم(1414هـ). لسان العرب. بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
انصاری شیرازى، قدرت‌‌الله و پژوهشگران مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام(1429هـ). موسوعة أحکام الأطفال و أدلته. با اشراف و تعلیقات محمدجواد فاضل لنکرانی، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
ایروانی، باقر(1428هـ). دروس تمهیدیه فی تفسیر آیات الاحکام. قم: دار الفقه للطباعه و النشر.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1396). ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات گنج دانش.
حاجی ده‌‌آبادی، احمد(1395). بایسته­های تقنین با نگاهی به قانون مجازات اسلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
حسینی شیرازی، محمد (1424هـ). تقریب القرآن إلی الأذهان. بیروت: دارالعلوم.
حسینی، امرالله(1386). فقه اهل بیت. قم: مؤسسه فقه اهل بیت.
حکیم‌‌پور، محمد(1382). حقوق زن در کشاکش سنت و تجدّد. تهران: نغمه نـواندیش.
دهخدا، علی اکبر(1377). لغت­نامه. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ذبیحی بیدگلی، عاطفه(1394). بایسته­های تقنین در حوزه خانواده. تهران: نشر میزان؛ دانشگاه امام صادق(ع).
راغب اصفهانى، حسین بن محمد(1412هـ). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار العلم.
زبیدی، محمد بن محمد(1414هـ). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
سیوطی، جلال‌الدین(1404هـ). الدر المنثور فی تفسیر المأثور. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
شهید ثانى، زین‌‌الدین عاملی جُبَعی(1413هـ). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
صدر، سیدمحمدباقر(1417هـ). بحوث فی علم الاصول. قم: مؤسسه دائره‌‌المعارف فقه اسلامی.
صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله(1392). مختصر حقوق خانواده. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
طاهری، حبیب‌‌الله(1418هـ). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمد حسین(1396). زن در قرآن(محمد مرادی، محقق). قم: نشر هاجر.
ـــــــــــــــــ(1374). المیزان فی تفسیر القرآن(محمد باقر موسوی، مترجم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عبدالرحمن، محمود(بی­تا). معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیه. قاهره: دارالفضیله.
فاضل مقداد، مقداد بن عبداللّه(1425هـ). کنز العرفان فی فقه القرآن. قم: انتشارات
مرتضوى.قرشی، علی اکبر(1412هـ). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
کاتوزیان، ناصر(1364). حقوق خانواده. تهران: دانشگاه تهران.
ـــــــــــــــــ(1388). حقوق خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـــــــــــــــــ(۱۳۷۷)، فلسفه حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار
محقق داماد، مصطفی(1383). قواعد فقه. تهران: نشر علوم انسانی.
مدنی، سیدجلال‌الدین(1376). کلیّات حقوق اساسی. تهران: انتشارات ‌پایدار.
مصباح یزدی، محمدتقی(1380). اخلاق در قرآن  (محمدحسین اسکندری، محقق). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی(1389). یادداشت‌های استاد. تهران: صدرا.
معاونت آموزش قوه قضائیه(1388). رویه قضائی ایران در ارتباط با دادگاه‏های خانواده. تهران: انتشارات جنگل.
معینی، محسن (1376)، آیات الاحکام، فصلنامه تحقیقات اسلامی، 12 (1و2)، ص1ـ8.
مغنیه، محمدجواد(بی­تا). التفسیر المبین. قم: بنیاد بعثت.
مهدوی کنی، صدیقه(1392)، اصول حاکم بر روابط اعضای خانواده در نظام معرفتی اسلام، دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده، 18(58)، ص5ـ32.
مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی(1385)، فرهنگ فقه فارسی، زیر نظر آیه‌اللّه سید محمود هاشمى شاهرودى، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
هاشمی شاهرودی، سید محمود(1426هـ). فرهنگ فقه مطابق مذاهب اهل بیت علیهم السلام (جلد 3). قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
فقه و حقوق خانواده
دوره 25، شماره 73
آبان 1399
صفحه 236-213

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار