بررسی اثر اذن در نکاح؛ نیابت یا اباحه؟

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

 اذن یکی از نهاد های مهم و پر کاربرد در نظام حقوقی اسلامی است و در ابواب مختلف فقهی مورد استفاده قرار می‏ گیرد. نکاح یکی از این ابواب مهم است که اذن در آن به صورت گسترده حضور دارد: اذن ولی قهری، اذن باکره رشیده ، اذن همسر و.... در این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال هستیم: آیا اذن های متعدد موجود در نکاح دارای اثر واحدی هستند؟ اگر اثر واحدی ندارند، نوع اثر هر یک از اذن ها چیست؟ نتیجه تشخیص اختلاف اثر اذن در نکاح کدام است؟ هدف حاصل شده این مقاله اثبات این امر است که اثر هر یک از این اذن‏های موجود در نکاح تفاوت دارد. برخی از اذن ها موجد اباحه و برخی موجد نیابت است. با توجه به احکام متفاوت نیابت و اباحه، تشخیص نوع اثر اذن، مشخص کننده نوع رابطه بین آذن و مأذون خواهد بود. اگر اثر اذن نیابت باشد، بسته به مورد ممکن است نوع رابطه بین آن دو وکالت با احکام خاصه آن  باشد؛ در غیر این صورت تنها اباحه صرف برای  مأذون است. این تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و از نوع کتابخانه ‏ای است که با استفاده از منابع فقهی نوشته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying Permission in Marriage: subrogated or permissible?

نویسنده [English]

  • Muhammadmahdi Hamidi
PhD student in private law, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

Permission is one of the most referenced code in Islamic legal system and is also usedin jurisprudence. Marriage is one of those  subjects in which the permission is extensively present as for the permission of father as a legal guardian and permission for the mature virgin or the permission of the spouse. In this article we are Going to answer this questionHave multiple permissions got the same effect? If there is equality among permissions so what would be the effect of each case? And what would be the benefit of diagnosing the different effects of permission in terms of marriage? Having multiple effects of Izn (permission), this research also proves that there are two kinds of permission called subrogating and permissible on which the effect of permission is to be distinctive upon the authorized person who permits and the person who is being permitted ( Azen and Ma’zoon). If the effect of permission is subrogated, depending on the case, the type of relationship would be to substitute for another; otherwise the person who is being authorized would be permitted to marry. This research is conducted by the means of library resources, mainly jurisprudential, through the descriptive-analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • permission in marriage
  • subrogation
  • permissible
  • legal guardian
  • mature virgin
  • minors
آبى، فاضل، حسن بن ابى طالب یوسفى، کشفالرموزفیشرحمختصرالنافع(1417هـ)، ج2، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ سوم
انصاری، شیخ مرتضی، کتاب المکاسب المحرمه والبیع و الخیارات(1411هـ)، ج1، قم، انتشارات دارالذخائر، چاپ اول
انتظاری، علیرضا، «قاعده اذن از دیدگاه علامه ملا احمد نراقی»(1381)، مجله بصیرت دانشگاه آزاد اسلامی
ابن فهد حلی، جمال‏الدین، المقتصر من شرح المختصر(1410هـ)، مشهد، انتشارات مجمع البحوث الاسلامیه، چاپ اول
بحرانى، یوسف بن احمد بن ابراهیم(آل عصفور)، الحدائقالناضرةفیأحکامالعترةالطاهرة(1405هـ)، ج23، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول
بحرانی، محمد، سند العروه الوثقی‏ـ کتاب النکاح(1429هـ)، تصحیح قیصر تمیمی و علی محمودی عبادی،  قم، انتشارات مکتبه فدک، چاپ اول
تبریزی، میرزا جواد، منهاج الصالحین(1426هـ)، قم، انتشارات مجمع الامام مهدی، چاپ اول.
سبحانی تبریزی، جعفر، نظام النکاح فی الشریعه الاسلامیه الغراء(1375)، ج1، قم، انتشارات موسسه امام صادق علیه السلام، چاپ اول
حجت کوه کمره‏ای، سیدمحمد، کتاب البیع (1409ه‏ـ)، تقریرات جلیل تبریزی، قم، انتشارات دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم
حلى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى(علامه)،  قواعدالأحکامفیمعرفةالحلالوالحرام، (1413هـ)، ج3، ،قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول
ــــــــــــــ، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه(1413هـ)، قم، انتشارات دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه ندرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم
ــــــــــــــ، ارشاد الاذهان الی احکام الایمان(1410هـ)، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمی قم، چاپ اول
حلّى، نجم‏الدین، جعفر بن حسن(محقق)، نکتالنهایه(1412هـ)، ج2، قم، انتشارات دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول
ــــــــــــــ، المختصر النافع فی الفقه الامامیه(1418هـ)، قم، انتشارات المطبوعات الدینیه، چاپ ششم.
خراسانى، حسین وحید، منهاجالصالحین(1428هـ)، ج3، قم، انتشارات مدرسه امام باقر علیه السلام، چاپ پنجم.
موسوی خمینى، سید روح‏اللّه موسوى، تحریرالوسیله(بی‏تا)، ج2، قم، اتشارات مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول.
خوئی، سید ابولقاسم، منهاج الصالحین، (1413هـ)، جلد یک، قم، انتشارات مدینه العلم، چاپ بیست و هشتم.
خوئی، سید ابوالقاسم، موسوعه امام خوئی،(1413هـ)، جلد 33، قم، انتشارات موسسه احیاءآثار الامام خوئی، چاپ اول.
زنجانى، سید موسى شبیرى، کتابنکاح(1408هـ)، ج11، قم، انتشارات مؤسسه پژوهشى راى‌ پرداز، چاپ اول.
شهیدی، مهدی، تشکیل قرادادها و تعهدات(1386)، تهران، انتشارات مجد، چاپ ششم.
ــــــــــــــ، اصول قراردادها و تعهدات(1388)، تهران، انتشارات مجد، چاپ پنجم.
صفائی،سید حسین، امامی، اسدالله، مختصر حقوق خانواده(1387)، تهران، انتشارات بنیاد حقوق میزان،چاپ پانزدهم.
ــــــــــــــ، دوره مقدماتی حقوق مدنی(1351)، ج2، تهران، موسسه آموزش عالی حسابداری
طوسى، محمد بن على بن حمزه، الوسیلهإلىنیلالفضیله(1408هـ)، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى ‏ـ ره، چاپ اول
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، المبسوطفیفقهالإمامیه(1387هـ)، ج4، تهران، انتشارات المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم
جبعی عاملى، زین‏الدین بن على(شهید ثانى)، الروضهالبهیهفیشرحاللمعهالدمشقیه (المحشّى ‏ـ  کلانتر)(1410هـ)، ج5، ، قم ، انتشارات کتابفروشى داورى ، چاپ اول
ــــــــــــــ، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام(1413هـ)، قم، انتشارات موسسه العالرف الاسلامیه، چاپ اول
عاملی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد(1414هـ)، قم، انتشارات موسسه آل البیت علیه السلام، چاپ دوم
عاملی، حر، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه(1409هـ)، قم، انتشارات موسسه آل البیت علیه السلام، چاپ اول
گیلانى، میرزاى قمّى، ابو القاسم بن محمد حسن، جامعالشتاتفیأجوبةالسؤالات (1413هـ)، ج4، تهران، انتشارات مؤسسه کیهان، چاپ اول
لنکرانی، محمد فاضل، الاحکام الواضحه(1422هـ)، قم، انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار، چاپ چهارم
فقعانی، علی بن علی، الدرر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود‏ـ  رساله فی العقود و الایقاعات(1418هـ)، قم ، انتشارات مکتبه امام العصر(عج) العلمیه، چاپ اول.
قمّى، سید تقى طباطبایى، مبانیمنهاجالصالحین(1429هـ)، ج9، قم، انتشارات  قلم الشرق، چاپ اول
کافی، محمد ابن یعقوب، الکافی(1407هـ)، قم، انتشارات داراکتب الاسلامیه، چاپ چهارم
کاتووزیان، ناصر، حقوق خانواده(1385)، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار،چاپ هفتم
ــــــــــــــ، قواعد عمومی قرادادها(1388)، ج1، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار،چاپ هشتم
ــــــــــــــ، دوره مقدماتی حقوق مدنی‏ـ اعمال حقوقی(1386)، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ دوازدهم
مکارم شیرازی،ناصر، کتاب النکاح(1424هـ)، قم انتشارات مدرسه الامام علی بن ابیطالب، چاپ اول
نجفى، محمد حسن، جواهرالکلامفیشرحشرائعالإسلام(1404هـ)، ج29، بیروت، انتشارات دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم
یزدی، سید محمد کاظم طباطبایی، العروه الوثقی مع تعلیقات(1428هـ)، ج2، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‏طالب علیه‏السلام، چاپ اول