ولایت حاکم بر تعلیم و تربیت اطفال بی‌سرپرست

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، لرستان، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، لرستان، ایران

چکیده

تعلیم و تربیت اطفال از اموری است که در ابعاد شخصی و عمومی، نقش فراوانی در رشد فرد و جامعه دارد. با توجه به اهمیت این مسأله، زمانی که طفل ولی قهری دارد، این مهم بر عهده وی قرار داده شده است و در شرایطی که ولی قهری در تربیت طفل، وصی تعیین نموده باشد، این وظیفه بر عهده وصی قرار می­ گیرد. لکن گاهی طفل بی ­سرپرست بوده، شخصی به صورت خاص متولی تعلیم و تربیت طفل نیست. پژوهش حاضر در صدد است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی، ولایت حاکم بر تعلیم و تربیت اطفال بی­ سرپرست را مورد بررسی قرار دهد. بر اساس اطلاق ادله‌ ای که بر ولایت حاکم دلالت دارد، نیز بر اساس وجوب حفظ نظام، اولویت قطعیه، اجماع، ادله‌ای که دلالت بر وجوب حضانت لقیط دارند، سیره متشرعه و عموم روایات، حاکم شرع بر تعلیم و تربیت ایتام و کودکان بی ­سرپرست ولایت دارد و بر او واجب است در این ‌باره اقدام نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Guardianship over the Education of Unattended children

نویسندگان [English]

  • Meisam Khazaee 1
  • Sahel Goodarzi 2
1 Assistant Professor of Law Department, Ayatollah Boroujerdi University, Boroujerd,Lorestan, iran
2 MA Graduate in private Law of Ayatollah Boroujerdi University, Boroujerd, Lorestan, iran
چکیده [English]

Children’s education whether individually or collectively, plays a great role in the improvement of society as well as individuals. This responsibility is upon the shoulder of a natural guardian or formal executor in case of the demise of the natural guardian. Assuming there would be no kind of guardianship then who would be in charge of the child’s education? According to the evidences the duty is upon the religious authority (Hakim-e-Shar’) whose guardianship is approved by Shariah. Apart from the absoluteness of the relevant proofs and also in order to maintain the administrative authority, other sources also count on consensus and traditions to accentuate the duty of the religious authority over the education of unattended children and orphans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guardianship (Wilayah)
  • Religious authority
  • Education
  • Orphans
  • Unattended Children
 
ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین(1403هـ)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، قم، مؤسسه سیدالشهداء، چاپ اول
ابن اثیر، مبارک بن محمد(بی­تا)، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، قم، مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان، چاپ اول
ابن حنبل، احمد(بی­تا)، مسند، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، دارالصادر، چاپ اول
ابن فارس، احمد بن زکریا‌(1414هـ)، معجم مقائیس اللغه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم
ابن منظور، محمد بن مکرم(1414هـ)، لسان العرب، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع ـ دار الصادر، چاپ سوم
امامى، سیدحسن(بی­تا)، حقوق مدنى، تهران، انتشارات اسلامیه، چاپ اول
اصفهانی، محمدحسین کمپانی(1418هـ)، حاشیه کتاب المکاسب، قم، أنوار الهدی، چاپ اول
انصاری، مسعود، طاهری، محمدعلی(1384)، دانشنامه حقوق خصوصی، تهران، انتشارات محراب فکر، چاپ اول
حجتی، سیدمحمدباقر(1385)، اسلام و تعلیم و تربیت، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ بیست و یک
حرانی، حسن بن على ابن شعبه(1404هـ)، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله علیهم، قم، مؤسسه النشر الاسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم، چاپ اول
حکیم، سید محسن طباطبایى(1416هـ)، مستمسک العروة الوثقى، قم، مؤسسه دار التفسیر، چاپ اول
خوانسارى، سید احمد بن یوسف(1405هـ)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول
خوئى، سید ابو القاسم موسوى(1418هـ)، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، چاپ اول
حرعاملى، محمد بن حسن(1409هـ)، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول
دارمی، عبدالله بن بهرام(بی­تا)، سنن، دمشق، مطبعه الإعتدال، چاپ اول
حلی(علامه) ، حسن بن یوسف بن مطهر(1413هـ)، قواعد الاحکام، قم، موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، چاپ اول
ــــــــــــــ (1413هـ)، مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم
ــــــــــــــ (1419هـ)، نهایه الإحکام فی معرفه الأحکام، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول
راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1412هـ)، مفردات ألفاظ قرآن، لبنان، دارالعلم، چاپ اول
زبیدی، مرتضی(1414هـ)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، چاپ اول
سبحانى، جعفر(بی­تا)، نظام النکاح فی الشریعة الإسلامیه الغراء، قم، بی‌نا، چاپ اول
سبزوارى، سید عبدالأعلى(1413هـ)، مهذّب الأحکام، قم، مؤسسه المنار ـ دفتر حضرت آیت الله، چاپ چهارم
سجستانی، سلیمان بن الأشعث(1410هـ)، سنن أبی داود، بیروت، دارالفکر، چاپ اول
شریف مرتضی، علی‌ بن حسین(1415هـ)، الانتصار فی إنفرادات الأمامیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول
عاملی نبطی( شهید اول)، محمد بن مکى بن احمد (1417هـ)، الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم
عاملی جبعی (شهیدثانى)، زین الدین بن على بن احمد (1413هـ)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیه، چاپ اول
ــــــــــــــ (بی­تا)، منیة المرید فی أدب المفید و المستفید، قم، مکتب الأعلام الإسلامی، چاپ اول
مفید (شیخ)، محمد بن محمد نعمان(1413هـ)، المقنعه، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول
- شیرازى، قدرت الله انصارى و پژوهشگران مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام(1429هـ)، موسوعه أحکام الأطفال و أدلتها، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام، چاپ اول
صفایی، حسین(1383)، اشخاص و اموال، تهران، نشر میزان، چاپ چهارم
طبرسی، فضل بن حسن(1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم
طوسی، أبوجعفر، محمد بن حسن(بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول
ــــــــــــــ (1407هـ)، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول
ــــــــــــــ (1407هـ)، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم
طباطبایی، سید محمدحسین(1417هـ)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول
طباطبایی حائرى، سید على بن محمد(1418هـ)، ریاض المسائل، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول
عاملى کرکی(محقق ثانى)، على بن حسین (1409هـ)، رسائل، قم، کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى و دفتر نشر اسلامى، چاپ اول
فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد(1387)، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول
فلسفی، محمدتقی(1395)، کودک از نظر وراثت و تربیت، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پانزدهم
فیومى، احمد بن محمد مقرى(بی­تا)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی،قم، منشورات دار الرضی، چاپ اول
قزوینی، محمد بن یزید(بی­تا)، سنن ابن ماجه، بیروت، دارالفکر، چاپ اول
عاملى، سید جواد بن محمد حسینى(1419هـ)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول
مجلسی محمدباقر(1403هـ)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الطهار، بیروت داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم
 محقق کرکی، علی‌ بن حسین(1414هـ)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت علیه السلام، چاپ اول
 مشکینى، میرزاعلى(بی­تا)، مصطلحات الفقه، بی‌جا، بی‌نا، چاپ اول
 مکارم شیرازی، ناصر(1374)، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول
ــــــــــــــ (1425هـ)، أنوار الفقاهة-کتاب النکاح، قم، انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام، چاپ اول
موسوی خمینى، سید روح اللّه موسوى(1421هـ)، کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره، چاپ اول
ــــــــــــــ (بی­تا)، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول
نجفى، محمدحسن(1404هـ)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم
نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى(1415هـ)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل لبیت علیهم السلام، چاپ اول
یزدى، سیدمحمدکاظم طباطبایى(1414هـ)، تکمله العروه الوثقی، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول