بررسی مفهوم «کودک» با رویکردی به حوزه کیفری

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

قوه قضاییه

چکیده

«کودک» در علوم مختلف انسانی تعاریف گاه متفاوتی دارد. عدم انطباق این تعاریف با یکدیگر و تأثیر آن در مقوله کاربردی عالم حقوق، آنجا که کودک را از نظر کیفری غیرمسؤول می‌شناسیم یا به حمایت از او برمی‌خیزیم، ایجاب می‌نماید که محدوده کودکی مطابق با واقعیات تبیین گردد.
نگارنده در این مقاله  است که مفهوم کودک را در حوزه‌های مختلف روان‌شناسی، فقه و حقوق توضیح دهد و در بررسی تطبیقی این دیدگاه‌ها مفهوم کودک را به دو منظور تحمیل مسؤولیت کیفری به فرد و حمایت از او روشن نماید؛ پس لازم است دو چیز معین شود:
1ـ سنی که تکامل شخصیتی به پایان نرسیده و ارتکاب جرم بر ساختار شخصیتی وی تأثیرات سوء خواهد گذارد، به منظور حمایت از بزه‌دیده.
2ـ سنی که شخص قادر به تشخیص حسن قبح اعمال خود و نتیجه سوء حاصل از آن می‌باشد، به منظور تحمیل مسؤولیت کیفری به مجرم.
پس اگر تشخیص مفهوم کودک در قوانین جزایی با هدف وضع قوانین حمایتی نسبت به وی در قبال اعمال مجرمانه صورت می‌گیرد، باید این مرزبندی با توجه به تأثیر جرم بر روند رشد و سنی که تکامل شخصیتی انسان در آن متوقف می‌شود، باشد؛ و اگر مقصود شناخت دوران کودکی در جهت تعیین مسؤولیت کیفری فرد است، شاخصه‌های آن، قدرت تشخیص حسن و قبح عملی و نتیجه حاصل از عمل است. همچنین ضروری است اصلاح قوانین در جهت تطبیق مفهوم کودک تحت حمایت با کودک واجد مسؤولیت کیفری صورت گیرد و با توجه به این واقعیت که رشد امری تدریجی است، باید با پذیرش محدوده سنی معین چنان عمل شود که کودک دارای مسؤولیت کیفری تخفیف یافته گردد؛ یعنی نه به طور کامل مبرا از مسؤولیت کیفری شود و نه اینکه مسؤولیت کیفری تام به او باز گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Concept of “Child” Form Penal Perspective

نویسنده [English]

  • leilasadat asadi
چکیده [English]

The word “child” sometimes has different definitions in different fields of humanties. The incompatibility of these definitions and its impact on the applied aspect of legal sciences, where we do not deem a child responsible from penal perspective and even try to support him obliges us to have a pragmatic approach in defining the circumstances and status of being a child’ in a way that is compatible with the factual realities way.
This article aims at clarifying the definitions of the word child, from the view of psychology. Islamic jurisprudence (fighh) and law, as well as illuminating the definitions of child for the two purposes of imposing the penal accountability to the child and providing her/him protection. Therefore according to the above matters two things have to be clarified should be decided and expressed in a very exact way.
1- The age in which the personality growth has not become acceptably completed, and so the commission of a crime would have a negative and malicious effect on the child’s personality structure. This aspect is pursued to protect the child who has committed a crime.
2- The age in which the child can discern and distinguish between good and bad. The purpose here is to impose the penal accountability on the guilty person.
If by the concept of “child” we mean legistating protective laws against some of his / her criminal actions, then the effect of crime on the age and development process in which growth of the human  personality comes to a hault, should be taken into consideration. It is essential to see if she / he has the ability to distingtish between good and bad and whether the results are satisfying.
It is also necessary to amend some laws for the purpose of mapping the concept of the under – protection / protected child, and the child who has got penal responsibility and with regards to the fact that personality development is a gradual and little – by – little process and to consider the acceptance of a certain age period so as to let the child enjoy a mitigated penal responsibility. In other words, the child should neither be exempted from penal responsibility and accountability, nor having total responsibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Child
  • adolescence
  • Law
  • penal code
  • Protection
  • responsibility
  • accountability

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة مفهوم «الطفل» من الزاویة الجزائیة

چکیده [العربیة]

إنّ «الطفل» له تعاریف مختلفة أحیاناً فی العلوم الانسانیة؛ و هذا التعارض بین التعاریف له تأثیراته على توظیف علماء القانون لمفهوم الطفل؛ حیث یعتبرون الطفل أحیاناً غیر مسؤول من الناحیة الجزائیة و کذلک عندما یقومون بالدفاع عنه، ممّا یوجب تحدید دائرة الطفولة بما یتناسب و الواقع.


تحاول المقالة فی هذه الدراسة البحث فی مفهوم الطفولة و الطفل على مختلف الأصعدة، أی من منظار علم النفس و الفقه و القانون، و ذلک من خلال الدراسة المقارنة لمفهوم الطفل ممّا تجعل المسؤولیة الجزائیة على عاتق الفرد من جهة و تدافع عنه من جهة أخرى؛ فلهذا یلزم أن یتضح أمران:


1ـ العمر الذی لم یصل فیه التکامل فی الشخصیة إلى نهایته، و الذی تترک فیه الجریمة تأثیراتها السیئة على شخصیة الفرد، و ذلک بهدف حمایة المتعرضین للجریمة.


2ـ العمر الذی یمکن للفرد فیه تمییز حسن أعماله من قبحها و النتائج السیئة التی قد تحصل عن أعماله، و ذلک بهدف تحمیل المسؤولیة الجنائیة على المجرم.


إذاً، لو کان تحدید مفهوم الطفل فی القوانین الجزائیة یقصد منه وضع قوانین تحمیه من الجریمة التی یتعرّض لها، فلابد أن یأخذ هذا التحدید بنظر الإعتبار تأثیر الجریمة على مسیرة نموه و السن الذی یتوقف فیه تکامل شخصیة الإنسان، أمّا إذا کان الغرض هو معرفة فترة الطفولة من أجل تحدید المسؤولیة الجزائیة للفرد، فإن مؤشراتها هی القدرة على التمییز بین الحسن و القبح فی الأعمال و النتائج التی تترتب علیها. کما و لابدّ من تعدیل القوانین لخلق انطباق بین مفهوم الطفل الذی یتولى الآخرون حمایته و بین الطفل الذی یتحمّل هو مسؤولیة العقاب، و نظراً إلى أنّ النمو أمر تدریجی یجب أن تؤخذ بنظر الإعتبار للطفل مسؤولیة جزائیة مخففّة حسب عمره، یعنی ألاّ یکون مبرأً من أیة مسؤولیة جزائیة، کما لاینبغی أن تلقى على عاتقه مسؤولیة جزائیة کملة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الطفل
  • البلوغ (الرشد)
  • القانون
  • الجزاء
  • الحمایة
  • المسؤولیة