جایگاه فقهی و حقوقی مهریه در نظام حقوقی ایران با تأکید بر قانون حمایت خانواده 1391

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی فقه و مبانی اسلامی دانشگاه یاسوج

2 دانش‏ آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه یاسوج

چکیده

قانون حمایت خانواده بعد از فراز و نشیب های زیادی در سال 1391 به تصویب مجلس رسید از جمله قوانینی که در ارتباط با زن وضع شده است مادۀ 22 است که در مورد وصول مهریه است که تاحدودی برای آن سقف تعیین شده است به این صورت که اگر مهریه زن تا 110 سکه بهار آزادی یا معادل آن باشد وصول آن با توجه به مادۀ 2 قانون محکومیت های مالی است ولی اگر بیش از این باشد وصول آن مشروط به ملائت زوج است که زن باید آن را اثبات کند تا بتواند مهریۀ خود را به طور کامل بدست آورد. البته این‌گونه گمان نشود که زن نمی‌تواند مهریه خود را بگیرد بلکه طبق آنچه در قانون جدید آمده است و بدست آوردن مهریه کامل را برعهدۀ اثبات زوجه قرار داده است. هدف از پژوهش پیش رو بررسی فقهی حقوقی نهاد مهریه در نظام حقوقی ایران با توجه به قانون جدید حمایت خانواده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Islamic Jurisprudential-Legal Status of Dowry in Iran’s Law System with Focus on the Family Protection Act (SC 1391)

نویسندگان [English]

  • Abdolah Bahmanpouri 1
  • soheila jafarpour 2
1 Assistant Professor, Department of Theology and Islamic Studies Islamic Jurisprudence and Islamic Fundamentals of Yasouj University
2 Graduated from the jurisprudence and Islamic Law Foundation of Yasouj University
چکیده [English]

When the Family Protection Act codified in 1391 (SC) by the parliament some believed that it is a pro-women law, especially Article 22 which was relevant to the obtaining dowry from husband. The Article also determined for the dowry a certain amount. The Article indicates that if the amount of dowry is up to 110 Gold coins the reception would legally be considered under the Financial Conviction, Article 3. But if the amount of dowry is more than that the reception will be depend on the husband’s solvency. This is when the wife can prove that the husband is financially capable of paying it. This article studies the aforementioned subject.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family Protection Act
  • Marriage
  • Dowry
  • Article 22 of the Family Protection Act 1391
  • husband’s solvency

عنوان مقاله [العربیة]

المکانة الفقهیة و القانونیة للصداق فی نظام ایران القانونی فی ضوء قانون حمایة الأسرة الذی تم المصادقة علیه عام 2012م

چکیده [العربیة]

تمت المصادقة علی قانون حمایة الأسرة عام 2012 أخیراً بعد مروره بمراحل صعبة منذ بدایة طرحه عام 2007م ؛ بینما اعتقد البعض أن هذا القانون یمنح المرأة امتیازات کثیرة. ومن القوانین التی تم سنها للمرأة ضمن قانون حمایة الأسرة هی المادة 22 حیث یرتبط باستیفاء المرأة مهرها و یبدو أنه عن طریق هذا القانون تم وضع حدود خاصة للحصول علی المهر من جانب المرأة؛ و هذا یعنی أن صداق الزوجة لو کان 110 صک ذهبی أو دون ذلک؛ فسیکون استیفاءه وفق المادة الثانیة من قانون العقوبات المالیة، لکن لو کان مهرها أکثر من ذلک فشرط الحصول علیه هو قدرة الزوج الاقتصادیة، ولابد للزوجة من إثبات هذه القدرة لاستیفاء مهرها بشکل کامل. و المرأة لا تستطیع استیفاء مهرها فی الظروف العادیة وهذا المقال یدرس موضوع هذا الشرط فی القانون الجدید، وتمکّن الزوجة من استیفاء مهرها فی حال إثباتها قدرة الزوج المالیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • قانون حمایة الأسرة
  • النکاح
  • الصداق
  • المادة 22 من قانون حمایة الأسرة المصادق علیه عام 2012م
  • قدرة الزوج المالیة

مراجع

قرآن کریم
اباذری فومشی، منصور، نحوه رسیدگی به دعاوی خانوادگی در محاکم و دادسراها(1386)، تهران، انتشارات خرسندی، چاپ دوم
اسماعیلی، مهناز، فلسفه مهریه از منظر فقه و حقوق(1390)، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ دوم
امامی، حسن، حقوق مدنی(بی‏تا)، تهران، انتشارات اسلامیه
انصاری دزفولی، مرتضی بن محمد، القضاء و الشهادات(1415هـ)، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ انصاری، چاپ اول
باباخانی، زرین، مهریه«حقوق خاص زوجه»(1377)، تهران، نشر رامین، اول
پژوهشکده شورای نگهبان، قانون خانواده در پرتو نظرات شورای نگهبان(1393)، تهران، انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، چاپ اول
تهانوی، محمد بن علی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون(بی‌تا)، لبنان، مکتب لبنان، بی‏چا
جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی، مسالک الافهام(1413هـ)، قم، انتشارات معارف الاسلامیه
جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه(1419هـ)، بیروت،‏ دار احیاء التراث العربی
جعفری لنگرودی، جعفر، ترمینولوژی حقوق(1387ـ1367)، تهران، گنج دانش، بی‏چا
حلی، نجم الدین، جعفر بن حسن، ترجمه شرایع الاسلام(1408)، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم
خراسانی، علی محمدی، شرح تبصرة المتعلمین(بی‏تا)، بی‏جا، بی‏نا
دهخدا، علی اکبر، لغت نامه(1373)، تهران، دانشگاه تهران
رجائیان، عالیه، مهریه حق زن تکلیف مرد(1385)، تهران، انتشارات اندیشه ماندگار، اول
رنجبر، زهرا، بررسی تطبیقی قوانین مهریه(1392)، تهران، پایگاه تحلیل خبری خانواده و زنان
روشن، محمد، حقوق خانواده(1391)، تهران، انتشارات جنگل، چاپ دوم
زمخشری، محمودبن عمر، الکشاف(بی‌تا)، بیروت، دارالکتاب العربی
سعدی، ابو جیب، قاموس الفقی لغه و اصطلاحا(1408هـ)، دمشق، دارالفکر، چاپ دوم
سعیدی، محمدعلی، «بررسی اعتبار حقوقی مهریه‏های سنگین»(1389)، فصلنامه حقوقی و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 40، شماره 101
سعیدی، محمدعلی، عباسعلی، وهابی زاده، بررسی شرط عندالاستطاعه بودن مهریه(1389)، تهران
شکری، فریده، «افزایش مهریه در نظام حقوقی ایران» (بهار و تابستان 1390)، دوفصلنامه علمی ـ ترویجی فقه و حقوق خانواده، دوره 16، شماره 54
شکری، مهدی، روزنامه قانون(1392)، تهران
صفار، محمد جواد، درس‏هایی از حقوق خانواده(1390)، تهران، انتشارات جنگل، چاپ اول
صفایی، حسین و اسدالله امامی، حقوق خانواده «نکاح وانحلال آن»(1370)، تهران، دانشگاه تهران، چاپ یازدهم
ـــــــــــــ، مختصر حقوق خانواده(1393)، تهران، نشر میزان، چاپ 38
طوسی، ابو جعفر محمدبن حسن، تهذیب الاحکام(1407هـ)، قم، دارالکتب الاسلامیه، چهارم
ـــــــــــــ، المبسوط(1387)، تهران، مکتبه المرتضویه، چاپ سوم
عاملی، حر، محمدبن حسن، وسائل الشیعه(1409هـ)، قم، آل البیت علیهم‏السلام، چاپ اول
فهیمی، فاطمه، زن و حقوق مالی(1388)، تهران، انتشارات خرسندی، چاپ اول
لطفی، اسدالله، آیات الاحکام خانواده(13890)، تهران، انتشارات خرسندی، چاپ اول
مجلسی، محمد باقربن محمد تقی، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام(1403هـ)، بیروت، مؤسسه الوفاء، چاپ اول
محقق داماد، مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده(1386)، تهران، نشر مرکز علوم اسلامی، چاپ اول
محمدحلی، ابن ادریس، محمدبن منصور بن احمد، النهایه(1410هـ)، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ دوم
مدنی، جلال الدین، حقوق مدنی«حقوق خانواده»(1385)، تهران، انتشارات پایدار، چاپ اول
مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه(بی‌تا)، بی‏جا، بی‏نا
مصطفوی، حسن، التحقیق(1402هـ)، تهران، مرکز الکتاب للترجمه والنشر، چاپ اول
مطهری، مرتضی، نظام زن در اسلام(1384)، تهران، انتشارات صدرا، چاپ چهل و یک
مفید، محمدبن محمدبن نعمان عکبری، المقنعه(1413هـ)، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول
منتظری نجف آبادی، محمد حسین، معارف و احکام بانوان(1427هـ)، قم، انتشارات مبارک، چاپ دوم
موسوی خمینی، روح الله، تحریرالوسیله(1379)، قم، انتشارات آثار امام خمینی
نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام(1404هـ)، بیروت،‏ دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم
فقه و حقوق خانواده
دوره 22، شماره 67
دی 1396
صفحه 101-125

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار