بررسی نکاح سفیه از دیدگاه فقه اسلامی و حقوق ایران

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

2 کارشناسی ارشد فقه مقارن و حقوق عمومی دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

سفیه به معنای کسی است که اموال خود را در غیر اغراض صحیح صرف می کند، بنابراین فقها معتقدند سفیه در امور مالی محجور می باشد و در تصرفات غیر مالی آزادی مطلق دارد . در باره ی نکاح سفیه دو نظریه در میان علما و حقوقدانان مطرح می باشد . برخی قائل به عدم نفوذ و صحت نکاح سفیه بوده وبا استناد به روایات و بر مبنای مشتمل بودن نکاح بر امور مالی و محجوریت سفیه در این زمینه ، اعتقاد به صحت نکاح رابه معنای موافقت در اتلاف مال برشمرده اند ؛ در مقابل برخی دیگر از فقها عقد نکاح راغیر مالی دانسته و با توجه به نیاز هر شخص ، از جمله سفیه به ازدواج ، بر مبنای قاعده سلطنت نفس و روایات وارده ، نکاح سفیه را جایز برشمرده اند .آنچه در این نوشتار مورد تمرکز و تدقیق است ، بررسی آراء فقهای متقدم و متأخر امامیه و اهل سنت و رویکرد حقوق موضوعه است وبا تکیه بر برخی مستندات شرعی ، امکان اقدام استقلالی سفیه بر امر نکاح قابل استنباط است .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Review of Lunatic’s Marriage from the Perspectives of Islamic Jurisprudence and Iranian Law

نویسندگان [English]

  • Eftekhar Daneshpoor 1
  • Pegah Babaei 2
چکیده [English]

Hajr Safih is one of the classical topics in Islamic jurisprudence where ‘Hajr’ means the interdiction of an independent (financial) action through a judicial order, and ‘Safih’ refers to people with mental disabilities, lunatics, especially regarding money management and waste. Taking into account the fact that the majority of jurists of different Islamic schools deprive such people of financial transactions and absolute freedom in non-financial transactions, it is obvious that the examination of the possibility of their marriage is worthwhile; especially since it is a matter of dispute among jurists and lawyers. Some believe that the marriage of a lunatic is invalid and ineffective, contending that according to religious narratives), and considering that marriage includes financial transactions, from which the lunatic is prohibited, the validity of this marriage would infringe the aforementioned interdiction and allow for the waste of money as well. On the other hand there are those who argue that the marriage contract is non-financial, and considering the marital needs of all people, including lunatics and based on the ownership rule of self-reign (Qaede Saltanat) and related narratives, such a marriage is religiously permissible. This study aims to focus on and scrutinize the views of early and current Shia and Sunni jurists, and the approach of statutory law, where a lunatic’s independent actions regarding marriage can be inferred based on legal documentations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lunatic
  • interdiction
  • Marriage
  • financial possession
  • non-financial possession

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة نکاح السفیه من وجهة نظر الفقه الإسلامی والقانون الإیرانی

چکیده [العربیة]

إن الحجر علی أموال السفیه یعد من المسائل التی تم أخذها بعین الإعتبار فی الفقه الإسلامی. نظراً لرأی معظم فقهاء المذاهب الإسلامیة المختلفة فی منع السفیه عن جمیع أنواع التصرف المالی و من جانب آخر حریته الکاملة فی التصرفات غیر المالیة فدراسة امکانیة نکاح السفیه لا یخلو من الفائدة خصوصاً و أن هذه المسألة قد کانت محط تضارب الآراء بین الفقهاء و رجال القانون. بعض الفقهاء یعتقدون بعدم نفاذ تصرف غیرالمالی إلی النکاح و بالتالی عدم صحة نکاح السفیه مستندین إلی الروایات و علی أن النکاح یشتمل علی المسائل المالیة و السفیه محجور علی أمواله. و بالتالی القول بصحة نکاح السفیه یعتبر الموافقة علی تضییع أمواله و الفریق الآخر من الفقهاء یری أن النکاح عقداً غیر مالی و مبنی علی حاجة الإنسان إلی الزواج وهذا ما ینطبق علی السفیه و استناداً إلی قاعدة سلطة النفس و الروایات الواردة فی هذا المجال، یعتبرون نکاح السفیه جائزاً. هذه المقالة تلقی الضوء علی آراء الفقهاء المتقدمین منهم والمتأخرین من کلا الفرقین الإمامیة وأهل السنة إلی جانب دراسة مناهج القوانین المنصوصة؛ مستندةً إلی بعض المستندات الشرعیة بالاستنباط الی جواز قیام السفیه بالنکاح بصورة مستقلة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • السفیه
  • الحجر علی الأموال
  • النکاح
  • التصرف المالی
  • تصرف غیر المالی