تبیین قاعده لا مهر لبغی در نظام حقوقی ایران

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 دانش‏آموخته کارشناسی ارشد حقوق خانواده دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در نظام حقوقی ایران مواردی وجود دارد که متضمن نفی استحقاق زن بر دریافت مهرالمثل است. موارد مزبور منوط است به این که زن عالم به حرمت رابطه جنسی مربوط باشد. عمده نویسندگان مبنای فقهی چنین حکمی را قاعده «لا مهر لبغی» دانسته‌اند؛ با این حال، در خصوص این قاعده و مفاد آن پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. سؤال اصلی این است که آیا اساساً می‌توان حکم مزبور را یک قاعده فقهی دانست؟ در این صورت، مفردات قاعده یعنی «مهر» و «بغی» به چه معناست و موارد نفوذ آن در نظام حقوقی ایران کدام است؟ مقاله حاضر به بررسی سوالات مزبور پرداخته و در نهایت به این نتیجه رسیده است که با توجه به اوصاف قواعد فقهی از جمله کلی بودن و شرعی بودن، حکم «لا مهر لبغی» را می‌توان قاعده‌ای فقهی دانست که مستند به روایات متعدد، تسالم اصحاب و اجماع می‌باشد. همچنین مصادیق نفوذ این قاعده در نظام حقوقی ایران از جمله بحث تعلق مهرالمثل و ارش‌البکاره به زانیه، مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Realization of "No dowry for the Adulteress" Rule in Iran's Legal System

نویسندگان [English]

  • Seyed Alireza Mirkamali 1
  • mirseyed mahdi kazemi 2
2 Family law M.A at sbu
چکیده [English]

In Iran's legal system there are some issues which encompass the denial of the woman’s entitlement to a dowry. These issues are true when a woman is aware of the sanctity of marital sexual relations. The majority of authors have introduced "No dowry for the adulteress" rule as the juridical basis of this regulation. However no independent research has been done about this rule and its content. The main question in this regard is whether, basically, can this ruling be considered a legal rule? In this case, what is the meaning of the main words of this rule and what is the cases of influence of this rule in Iranian law? In this article these questions have been studied and finally, it has been concluded that due to the characteristics of jurisprudential rules such as the "No dowry for the adulteress" sentence could be known as a jurisprudential rule because of its being general which is documented according to numerous hadiths, agreement of jurists and consensus. Also examples of the influence of these rule such as dowry and compensation of hymen for adulteress in Iran’s’ legal system has researched and studied. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • juridical rule
  • Dowry
  • adulteress
  • compensate of hymen
  • efdha

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة قاعدة «لامهر لبغی» فی نظام ایران القانونی

چکیده [العربیة]

إن فی نظام ایران القانونی حالات تدل علی حرمان المرأة من استحقاق مهر المثل و جمیع هذه الحالات ترتبط بکون المرأة عالمة بحرمة القیام بالممارسة الجنسیة. معظم مؤلفی المبانی الفقهیة یعتقدون أن أساس هذا الحکم یرجع إلی قاعدة «لا مهر لبغی» ولکن علی الرغم من ذلک لم یقم أحد بدراسة هذه القاعدة و بنودها دراسة مستقلة. و السؤال الأساسی فی هذا المجال هو: هل یمکننا أن نعتبر هذا الحکم قاعدة فقهیة؟ و لو اعتبرناه قاعدة، ما معنی مفردات هذه القاعدة أی معنی «المهر» و «البغی» و ما هی الحالات التی یمکن أن تشملها هذه القاعدة و مفرداتها فی نظام ایران القانونی؟ المقالة قامت بدراسة هذه الأسئلة و توصلت فی النهایة إلی هذه النتیجة: أن حکم «لا مهر لبغی» یمکن أن یعتبر قاعدة فقهیة بما فیها من مواصفات القواعد الفقهیة ککونه عاماً و شرعیاً و أن هذا الحکم مستند علی الرویات المتعددة و تسالم الأصحاب و الإجماع. کما أن المقالة بحثت أیضاً نظام ایران القانونی لتجد المصادیق التی تنطبق علیها هذه القاعدة منها موضوع تعلق مهر المثل و فض البکارة للزانیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • القاعدة الفقهیة
  • مهر المثل
  • البغی
  • فض البکارة
  • الإفضاء