مطالعة تطبیقی فرزندخواندگی در نظام حقوقی ایران و فرانسه با رویکردی بر قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست مصوب 1353

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

فرزندخواندگی در تاریخ حقوق، سابقه نسبتاً طولانی دارد و در ادوار مختلف با اهداف متفاوتی مورد توجه بوده و در حال حاضر به صورت‌های کامل، ساده یا ناقص در حقوق کشورهای غربی با آثار متفاوت پذیرفته شده است. در ایران، با وجود سابقه پذیرش این نهاد در دوره ساسانیان، با نفوذ اسلام منسوخ شد؛ ولی در حال حاضر، به علت فواید آن، تحت عنوان «سرپرستی اطفال بدون سرپرست» با آثار حقوقی مشخصی احیا شده است. در نظام حقوقی اسلام، فرزندخواندگی به عنوان نهادی که تمام آثار قرابت نسبی را داشته باشد، رد شده؛ اما سرپرستی از کودکان بی‌سرپرست در آیات و روایات بسیاری، سفارش شده است. در مجموع به نظر می‌رسد نهاد سرپرستی در ایران بسیار شبیه فرزندخواندگی ساده در فرانسه است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که با توجه به نسخ مقررات فرزندخواندگی در اسلام، و با توجه به این که نظام حقوقی ایران در موارد بسیاری متأثر از فقه اسلامی است، در خصوص فرزندخواندگی چگونه رفتار می ‏شود و با توجه به نیاز جامعه به نهاد فرزندخواندگی، چه تدابیری برای این موضوع در نظر گرفته شده است؟ پس از تبیین مفهوم فرزندخواندگی، با مطالعه تطبیقی به موضوعاتی از قبیل علل نسخ فرزندخواندگی در اسلام، نحوه عملی پذیرش اطفال‌ بی‌سرپرست، فرزندخواندگی در‌ حقوق ایران، چگونگی پذیرش این نهاد در حقوق فرانسه و انواع فرزندخواندگی ساده و کامل در این کشور و دیگر سؤالات مرتبط پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Adoption in the Legal Systems of Iran and France with an Approach to the Law for the Protection of Children without a Guardian, Passed in 1974

نویسنده [English]

  • Hamid Reza Salehi 1
1 Faculty member, Law group, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Adoption has a long history in all legal system and with its different objectives has been an object of attention in different eras. After a series of developments, it is currently accepted in the laws of western countries in the forms of complete, simple or incomplete, with different impacts. In Iran, despite a history of the acceptance of this institution during Sassanid era, it became abolished through the influence of Islam; however, at the present time, due to its previlages this law has been revived as the “Law for Protection of Children without a Guardian”, with certain legal impacts. Albeit, in the Islamic legal system adoption, as an institution having all effects of the sanguinity, has been rejected, but the guardianship of children without a guardian has been recommended in many verses and traditions. In general, it seems that guardianship in Iran is much like the simple child adoption in French law. The main question of this paper is: Given the abolishment of adoption regulations in Islam and in many cases, the influence of Islamic jurisprudence in meny Iranian legal system, how is adoption treated; and what provisions have been considered for it? After explaining the concept of adoption using a comparative study questions relation to issues such as the causes of adoption abolishment in Islam, practical adoption of children without guardian, adoption in Iranian Law, acceptance of this institution in French Law, simple and complete kinds of adoption in this country are studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adoption
  • Children
  • without a guardian
  • Iranian Law
  • French Law