ماهیت و ضمانت اجرای اذن ولی در نکاح کودکان

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

استادیار گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

از زمان تصویب ماده 1041قانون مدنی در سال 1313، سن قانونی نکاح و وضعیت ازدواج اطفال در حقوق ایران، فراز و نشیب بسیار داشته است. نزدیک کردن سن قانونی ازدواج به بلوغ طبیعی و فکری در سال 1313، منع ازدواج جوانان کمتر از 18 و 20 سال در قانون حمایت خانواده مصوب 1353 و تجویز ولی در تزویج صغیر ممیز و غیر ممیز در ماده 1041 اصلاحی مصوب سال‌های 1361 و 1371، همگی حکایت از مواجهه قانون‌گذار با دو قدرت سنت‌ها و نیازها دارد. تصویب ماده 1041 اصلاحی مصوب سال 1381 در مجمع تشخیص مصلحت نظام، پرسش‌هایی را در خصوص ابقا یا نسخ نهاد ولایت در نکاح مطرح می‌کند. این مقاله با بررسی دلایل دو جانبه، تمایل مصلحت ‌اندیشانه خود را به دیدگاه دوم نشان می‌دهد؛ دیدگاهی که با اصول حقوقی و مصلحت خانواده سازگار است و علاوه بر این، ضمانت اجرای شروط اذن ولی و اجازه دادگاه را روشن می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Nature and the Enforcement of Father’s Permission on Children's Marriage

نویسنده [English]

  • Mohammad Abedi
چکیده [English]

Since the ratification of Article 1041 of the civil code in 1313 (1934 AD) the legal age of marriage and the status of child marriage in Iranian law, has had it ups and downs. Closing the gap between the legal age of marriage to that of natural (physical) and mental maturity in 1313(1934), legal restrictions of marriage of youth between 18 and 20 years of age in the Family Support Act, enacted in 1353, and the approval of the guardian of the marriage of a discriminative and indiscriminative minor in Article 1041, amended in 1361 (1982) and 1371 (1992), all indicate that the legislator is up against two powers; traditions and needs. The approval of Article 1041of the civil code, amended in 1381 in the Expediency Council, raises questions in regards to the reinstatement of, or the invalidation of the guardianship in marriage. This paper, by pursuing the two mutual reasons, shows a prudential tendency to the second point of view, an opinion which is consistent with legal principles and the family’s interest. In addition, it clarifies the sanction of permission of the guardian and the authority of the court.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage of a child
  • guardianship in marriage
  • age of marriage
  • Permission
  • interests

مراجع

  • ابن حمزه، ابوجعفر محمد بن علی، الوسیله الی نیل الفضیله، بیروت، مؤسسه فقه شیعه، 1410هـ
  • اراکی، محمد علی، زبده الاحکام، قم، نشر مکتب الاعلام الاسلامی، 1373، چاپ سوم
  • امیدی، جلیل، «تجویز تزویج صغار»، مجله مقالات و بررسی‌ها، 1377، شماره 63
  • جبعی­عاملی، زین­الدین بن علی (شهید ثانی)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، نشر واریان، 1380، چاپ اول
  • حسینی خوانساری، احمد، جامع المدارک، تهران، مکتبه الصدوق، 1355، چاپ اول
  • حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، 1382هـ
  • حلی، حسن بن یوسف مطهر اسدی (علامه)، تبصره المتعلمین فی أحکام الدین، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران، انتشارات اسلامیه، 1385، چاپ ششم
  • ــــــــــــــ ، تذکره الفقها، تهران، مکتبه المرتضویه، 1388هـ
  • حلی، نجم­الدین جعفر بن حسن (محقق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ترجمه ابوالقاسم ابن احمد یزدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1372، چاپ ششم
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر، الفارق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1386، چاپ اول
  • دیانی، عبدالرسول، حقوق خانواده، تهران، نشر میزان، 1387، چاپ اول
  • شکری، فریده، «بررسی حقوقی سن ازدواج و رشد دختران»، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 1387، سال دهم، ش40
  • شهیدی، مهدی، اصول قراردادها و تعهدات، تهران، نشر عصر حقوق، 1379، چاپ اول
  • صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله، مختصرحقوق خانواده، تهران، نشر دادگستر، 1379، چاپ سوم
  • طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروه الوثقی، قم، نشر دار التفسیر، 1387، چاپ هشتم
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، النهایه، بیروت، دارالکتاب العربی، 1400هـ
  • غروی اصفهانی، محمد حسین، حاشیه المکاسب، قم، دارالمصطفی لاحیاء التراث، 1418هـ، چاپ اول
  • قاری سید فاطمی، سید محمد، «تزویج کودکان»، فصلنامه مفید، قم، دانشگاه مفید، 1374، شماره 2
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق خانواده، تهران، نشر انتشار، 1371، چاپ سوم
  • گرجی، ابوالقاسم و همکاران، بررسی تطبیقی حقوق خانواده، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1384، چاپ اول
  • محقق داماد، سید مصطفی، حقوق خانواده، تهران، نشر علوم اسلامی، 1372، چاپ چهارم
  • محقق داماد، سید مصطفی و همکاران، حقوق قراردادها در فقه امامیه، تهران، انتشارات سمت، 1379، چاپ اول
  • مرعشی شوشتری، سید محمد، «تحقیقی درباره سن بلوغ»، مجله قضایی و حقوقی دادگستری، 1371، شماره4
  • مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، نشر صدرا، 1386، چاپ چهل و ششم
  • موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، تهران، مکتب العلمیه الاسلامیه، بی‌تا
  • موسوی خویی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین المعاملات، نجف اشرف، نشر الاراب، 1394هـ، چاپ سوم
  • موسوی بجنوردی، محمد، «بررسی مفهوم و معیار کودکی در تفکر اسلامی و قوانین ایران برای بهره‌برداری از حقوق مربوطه»، نشریه پژوهشنامه متین، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، 1382، شماره21
  • مهرپور، حسین، مباحثی از حقوق زن، تهران، انتشارات اطلاعات، 1379، چاپ اول
  • ــــــــــــــ، نظام بین المللی حقوق بشر، تهران، نشر اطلاعات، 1377، چاپ اول
  • مهریزی، مهدی، «بلوغ دختران»، مجله کاوشی نو در فقه اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، پیش شماره اول، 1372
  • میرزای قمی، ابوالقاسم، جامع الشتات، تصحیح مرتضی رضوی، تهران، انتشارات کیهان، 1375، چاپ اول
  • نجفی، محمد حسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1394هـ، چاپ ششم

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار