نظریه رُخصت های شرعی و کاربرد آن درحقوق خانواده

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات زنان دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار گروه مطالعات زنان دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه شهید مطهری

چکیده

پژوهش حاضر در پرتو آیات قرآن کریم با تبیین اصل تسهیل به عنوان اصل بنیادین حاکم بر قانون‏گذاری اسلامی، جایگاه اصل مزبور را به عنوان روش قانون‏گذاری اسلامی که مبتنی بر تیسیر و تسهیل‏گرایی توأم با لحاظ نمودن عنصر مصلحت است، ترسیم می‏نماید، وبه ارائه طرح و الگوی مشخص و عملی قانون‏گذاری در حوزه خانواده در جهت اصلاح و انطباق قوانین خانواده بر اساس تسهیل می‏پردازد. از این رو پس از تبیین مفهوم فقهی رخصت‏های شرعی، پیشینه اخذ رخصت‏های شرعی به عنوان مبنای قانون‏گذاری را در کشورهای اسلامی مرور می‏کند و با اشاره به مبنای قانون‏گذاری در ایران از زمان مشروطه تا کنون و تعارض میان روش قانون‏گذاری موجود با اصول اولیه اعتقادی امامیه در بحث تقلید و جایگاه رخصت‏های شرعی در وضع قوانین و مقررات خانواده در ایران نتیجه می‌گیرد که هر چند قانونگذار خانواده در وضع قوانین مبنای مشخصی ندارد، در مواری به منظور دفع عسر و حرج به رخصت‏های شرعی دست یازیده است، در نظر گرفتن مصلحت در واگذاری حضانت کودک به والد واجد صلاحیت، صدور مجوز نکاح بالغه رشیده در موضع عضل پدر، و به رسمیت شناختن طلاق قضایی از آن جمله است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Principle of Ease in Islam and It's Application in Family Law

نویسندگان [English]

  • Zahra Kazemi 1
  • Tooba Shakeri Golpigani 2
  • Seyed Abolghasem Naghibi 3
چکیده [English]

In the light of the Holy Quran the present article attempts at explaining the principle of ease as a fundamental element which governs Islamic legislation and it's place as a method which is based on the element of ease and common goodness in Islamic legislation. It also presents a practical pattern of legislation in the domain of family to modify the family law on the basis of ease which is in consistent with sharia law. Hence after explaining the jurisprudential concept of Islamic ease, it's back ground, as the base of legislation in Islamic countries is reviewed as well. With reference to the basic principle of legislation in Iran since the time of constitutional government up to now and the controversies between the present legislation with the basic principle of Imamieh belief and the position of principle of ease in legislating Iran's family law, we can tell that although legislature has not taken into account a clear principle in legislating family law, still in some cases in order to prevent hardship and malicious damage, certain rules are observed.
Laws regarding giving custody to legally qualified parents and marriage license issued to a mature girl without her father's consent and officially recognizing the court of judgment on divorce are examples of this case.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic legislation
  • Islamic sects
  • principle of ease
  • family law