نقد و بررسی ماده واحده قانون سقط درمانی مصوب 1384

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم

چکیده

اغلب کشورها در برهه‌های مختلف زمانی برخوردهای متفاوتی با مسأله سقط جنین داشته‏اند. در جمهوری اسلامی ایران نیز پس از سال‏ها، با تصویب ماده واحده‌ای در سال 1384 سقط درمانی مجاز اعلام شد؛ اما مصوبه مزبور از روشنی لازم برخوردار نیست و ابهاماتی دارد که تفسیر و حتی تصحیح آن را ضروری می‏سازد. از این رو نویسنده در مقاله حاضر، با شناسایی ابهامات قانون یاد شده مانند عدم تعریف عناوین و عباراتی مثل ناقص‌الخلقه، حرج و عدم شناسایی جایگاه رضایت پدر در انجام سقط، و با مطالعه و بررسی کتب، مقالات و پرونده‌های موجود در این زمینه، سعی در گشودن دریچه نوینی در سقط درمانی کرده است. یکی از مواردی که به عقیده وی اصلاح آن ضروری است، مشخص شدن هدف از وضع این ماده است. در این راستا پیشنهاد می‌کند، در فرضی که با وجود شرایط قانونی، زن راضی به سقط جنین نشود، مرد بتواند او را به این امر اجبار کند. همچنین بهتر می‌داند عبارت «بیماری مادر» از ماده حذف گردد و عبارت تهدید جانی مادر جایگزین آن شود یا به آن اضافه گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Therapeutic Abortion Law of 1382

نویسنده [English]

  • Zohreh Afshar Ghoochani
چکیده [English]

At different frames of time, most countries have had different approaches to the issue of abortion. Also after some years, in the Islamic Republic of Iran, with the ratification of a single article in 1384, therapeutic abortion was announced as permissible; but the above mentioned article lacks the necessary clarification and has some ambiguities that make its interpretation and even correction a must. Hence, in this article by pointing out the ambiguities of the above mentioned law such as the lack of the definition of titles and terms like deformed, haraj (constriction) and absence of the role of father's consent in performing the abortion by reviewing existing books, articles and documents in this field, the author has tried to open new windows to therapeutic abortion. In her opinion one of the cases that should be corrected is clarifying the goal of this article. It is suggestsed that if under legal condition the woman dose not consent to an abortion; the husband can oblige her to do so. Also the writer believes it is better that the phrase “mother’s illness” be removed from this article and the phrase “a threat to the mother’s life” be replaced with or added to it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • abortion
  • Therapeutic abortion
  • deformed
  • osr and haraj (distress and constrictriction)
  • ابراهیمی، علی اکبر، «بررسی و مقایسه نیازهای والدین دانش‌آموزان عقب مانده ذهنی، سازش نایافته و عادی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کودکان استثنایی، دانشگاه تهران، 1375
  • اشرفی، منصور، اخلاق پزشکی، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز، 1367
  • افشار قوچانی، زهره، «مسئولیت ناشی از تولد ناخواسته»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، 1389
  • ــــــــــ، «مسؤولیت ناشی از صدمه به حق عقیم‌سازی و سقط جنین معلول»، فصلنامه حقوق پزشکی، انجمن علمی حقوق پزشکی ایران، 1390، شماره 18
  • ــــــــــ، «بررسی امکان تحمیل سقط درمانی بر مادر از جانب ولی جنین»، دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده دانشگاه امام صادق7، 1392، شماره 58
  • پاد، ابراهیم، حقوق کیفری و اختصاصی، تهران، انتشارات دانشور، 1385، چاپ اول
  • حبیب‌زاده، محمدجعفر، توحیدی فرد، محمود، بازیار، ابوالقاسم، «بررسی سقط جنین از دیدگاه حقوق بشر و حقوق موضوعه»، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، 1385، شماره14
  • جعفری تبریزی، محمد تقی، رسائل فقهی، تهران، مؤسسه منشورات کرامت، 1419هـ، چاپ اول
  • حسینی خامنه‌ای، سید علی، اجوبه الاستفتائات، تهران، انتشارات الهدی، 1380، چاپ اول
  • حسینی سیستانی، سید علی، المسائل المنتخبه، مشهد، انتشارات هاتف، 1382، چاپ یازدهم
  • دهخدا، علی‌اکبر، فرهنگ متوسط دهخدا، زیر نظر سید جعفر شهیدی، تهران،

انتشارات دانشگاه تهران، 1385، چاپ اول

  • راشدی، لطیف، رساله استفتائات جدید مراجع تقلید، تهران، انتشارات پیام عدالت، 1388، چاپ دوم
  • رزم‌ساز، بابک، بررسی فقهی ـ حقوقی سقط جنین، تهران، نشر خط سوم، 1379، چاپ اول
  • رهبری، حسن، اسلام و ساما‌ندهی جمعیت، مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول
  • سعادتمند، مهیندخت، تاریخ، اخلاق و مقررات مامایی و پزشکی قانونی، تهران، انتشارات تسبیح، 1382
  • سیاح، احمد، ترجمه فرهنگ بزرگ جامع نوین (المنجد)، جلد دوم، تهران، انتشارات اسلام، 1373، چاپ شانزدهم
  • شریعتی، محمدتقی، تفسیر نوین جز سی‌ام قرآن کریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1353
  • طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، قم، انتشارات دارالعلم، بی‌تا
  • عباسی، محمود، حقوق پزشکی، تهران، انتشارات حقوقی، 1383، چاپ دوم
  • عبدالعلیان، معصومه، مراقبت‌های پرستاری در دوران بارداری، تهران، انتشارات پروین، 1375
  • عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، ج1، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1386، چاپ28
  • فاضل لنکرانی، محمد، احکام پزشکان و بیماران، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا(الف)
  • ــــــــــ، جامع المسائل، ج1، قم، نشر امیر قلم، بی‌تا(ب)، چاپ 11
  • بستانی، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدی، ترجمه رضا مهیار، انتشارات اسلامی، تهران، 1370، چاپ اول
  • گودرزی، فرامرز، پزشکی قانونی، تهران، انتشارات انیشتین، 1373
  • گیلانى فومنى (بهجت)، محمد تقى، استفتائات (بهجت)، ج4، دفتر حضرت آیت الله بهجت، قم، 1428ه‍، چاپ اول
  • لاجوردی، زهره، «بررسی مقایسه‌ای افسردگی مادران کودکان عقب‌مانده ذهنی آموزش‌پذیر و مادران کودکان عادی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کودکان استثنایی، دانشگاه تهران، 1371
  • مرشد سلوکی (کریمی)، محمد، طبیب و مسؤولیت الهی، تهران، مؤسسه نشر کلمه، 1369، چاپ اول
  • معین، محمد، فرهنگ فارسی، چاپخانه سپهر، تهران،1360، چاپ چهارم
  • ملایوسفی، مجید، «بررسی و نقد دیدگاه جودیث جارویس تامسون در دفاع از سقط جنین»، فصلنامه پژوهش‌های فلسفی ـ کلامی، دانشگاه قم، 1388، شماره 42
  • موسوی بجنوردی، سید محمد، «بررسی فقهی و حقوقی سقط جنین با رویکردی بر نظریات امام خمینی (ره)»، فصلنامه متین، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، 1384، شماره 28و29
  • موسوی خمینی، روح الله، استفتائات، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1422هـ، چاپ پنجم
  • ـــــــــ، توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1424هـ، چاپ هشتم
  • میثمی، علیرضا، «سقط جنین (عقاید سقراط، ارسطو، بقراط و پیشروان مذاهب مختلف درباره سقط جنین»، حقوق امروز، 1342، شماره2
  • نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا، چاپ هفتم
  • نوذری فردوسیه، محمد، «سقط جنین در حقوق اسلامی و فمینیسم»، کتاب زنان، شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 1384، شماره 28
  • گری، کاتینگهام و همکاران، «بارداری و زایمان ویلیامز»، ترجمه بهرام قاضی جهانی، تهران، انتشارات گلبان، 384، چاپ بیست و دوم

 

منابع لاتین

  • Hansel, Wendy F., The Disabling Impact of Wrongful Birth and Wrongful Life Actions, Harvard Civil Rights-Civil Liberties Law Review, 40, 2005
  • Granchi, Jennifer R, The wrongful Birth Tort: A Policy Analysis and The Right to Sue for an Inconvenient Child, South Texas Law Review, Vol.43. 2002
  • Gold, Stephanie S., An Equality Approach to Wrongful Birth Statutes, 65 Fordham Rev. 1005, 1996

Available at:  http://ir. lawnet.fordham.edu/flr/vol65/iss3/5

  • Silverman, Adam A; Constitutional Law- Pennsylvania’s Wrongful Birth Statute’s Impact on Abortion Rights: State Action and Undue Burden- Edmonds v Western Pennsylvania Hospital Radiology access, Temple Law Review, vol.66, 1993

 

پایگاه‌ اینترنتی