خسارت معنوی در روابط زوجین و مسئولیت ناشی از آن

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه شهید باهنر

2 پژوهشگر

چکیده

خسارت معنوی، واقعه حقوقی است که به موجب آن، متعلقات غیرمالی اشخاص و حقوق مربوط به شخصیت آن‌ها آسیب می‌بیند. خانواده به عنوان یک نهاد مهم اجتماعی به دلیل اهداف و ویژگی‌های خاصی که داراست، بیش از هر نظام دیگری در برابر این نوع خسارت، آسیب‌پذیر و شکننده ‌است؛ زیرا در این نظام، حقوق و تکالیف افراد عمدتاً یا غیرمالی است یا اثرات غیرمالی دارد و آنچه غالبا موضوع و مبتلا‌به خسارت معنوی قرار می‌گیرد، همان چیزی است که برای تحقق اهداف خانواده (آرامش، محبت، ‌صمیمیت و وفاداری) لازم و ضروری است. روشن است که ورود خسارت معنوی در خانواده،‌ مانند خسارت مالی موجب مسؤولیت عامل زیان می‏باشد؛ علی‌رغم اخلاق ‌محور بودن نظام خانواده، این مسؤولیت یک مسؤولیت قانونی است. مقاله‌ حاضر در صدد بررسی مصادیق خسارت معنوی در روابط زوجین و مسؤولیت ناشی از آن است؛ زیرا وجود این نوع خسارت در حریم خانواده و عدم حمایت قانونی از آن موجب بروز سوء استفاده‌ و محقق نشدن حقوق اعضای خانواده، و در نهایت فروپاشی بنیان خانواده می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Spiritual Harm in Relations between Couples and the Responsibility Arising Thereof

چکیده [English]

Spiritual damage is a legal event whereby the non-financial belongings of individuals and those rights related to their personality suffers. The family as an important social institution, due to the objectives and special features more than any other system is vulnerable and fragile to this type of damage because in this system rights and duties of individuals are mainly non-financial or have non-financial impacts. and what is often effected by spiritual harm, is everything which is necessary for realizing family goals (peace, love, devotion and loyalty) and it is clear that spiritual damage, is similar to financial damage which causes responsibility despite the fact that ethics is the basis of the family and it is also a legal responsibility. The present article aims at studying examples of spiritual damage in relations between spouses and the responsibility associated with it; because the existence of this type of damage within the family circle and a lack of its legal protection leads to misuse and the non fulfillment of the rights of family members and finally the collapse of the foundation of the family.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spiritual damage
  • couples
  • rights nonfinancial
  • responsibility
  •  

    v     اسدی، لیلا، «حق جنسی، اختلال و انحراف در آن در قوانین موضوعه»، فقه و حقوق خانواده، شماره43، 1385

    v     اصغری­آقمشهدی، فخرالدین، «جبران خسارت معنوی در ایران»، پژوهشنامه­ علوم انسانی و اجتماعی، سال سوم، شماره نهم و دهم، سال 1382

    v     بحرینیان، سید عبدالمجید، یاوری کرمانی، مریم، «رضایتمندی جنسی و رضایتمندی زندگانی»، نشریه تازه­های روان­درمانی، شماره 51 و 52، 1388

    v     بهرامی احمدی، حمید، حقوق مدنی4ـ مسؤولیت مدنی، تهران، نشر المیزان، 1388، چاپ اول

    v     ­پژوهنده، محمد حسن، «راهکارهای اساسی حل مسأله نشوز و شقاق زوجین در قرآن و حدیث» مشکوه، ش107، ‌1389

    v     ترسلی، زهرا، «حقوق غیرمالی زن در خانواده»، فصلنامه فقه و حقوق دانشگاه امام صادق (ندای صادق)، سال هشتم‌، ش29، 1382

    v     جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، شرح لمعه، جلد دوم، تهران، انتشارات وابسته به امور اوقاف و خیریه، 1392، چاپ شانزدهم

    v     جوادى آملى، عبداللّه، زن در آئینه جلال و جمال، تهران، دارالهدى، 1378، چاپ ششم

    v     خداداد­پور، منیره، مسؤولیت مدنی در روابط زوجین، تهران، مرکز امور زنان و خانوده نهاد ریاست جمهوری، 1388، چاپ اول

    v     داوودی، هما، «جبران مالی خسارت معنوی در طلاق ناشی از سوءرفتار»، دو فصلنامه علمی، ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، دانشگاه امام صادق7، ش54، 1390

    v     رفیعی، جلال، «نقد و بررسی ماده­ 23 لایحه­­ حمایت از خانواده»، ‌فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال دوازدهم، شماره 48، 1389

    v     سلطانی نژاد، هدایت الله، مسؤولیت مدنی ـ خسارت معنوی، تهران، نورالثقلین، 1380، چاپ اول

    v     صفایی، حسین و اسدالله امامی، مختصر حقوق خانواده، ج1، تهران، نشرمیزان، 1390، چاپ پنجم

    v     عباسی، مهدی، «عوامل روان شناختی همسر آزاری با نگرش به آموزه­های اسلامی»، نشریه راه تربیت، شماره 9، 1388

    v     فضل الله، سید محمد حسین، دنیای زن، ترجمه واحد ترجمه دفتر پژوهش و نشر سهروردی، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردی، 1383، چاپ اول

    v     کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده، ج1، انتشارات شرکت سهامی، 1382، چاپ ششم

    v     کرمی، محمد تقی و مهدی سجادی، «نقد و بررسی ماده 23 لایحه حمایت از خانواده»، فصلنامه­ شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال دوازدهم، شماره48، 1389

    v     مرادزاده، حسن، «حقوق و تکالیف اشخاص دارای معلولیت در نظام مسؤولیت مدنی»، تهران، مؤسسه پژوهش­ها و مطالعات حقوق دانش،1390، چاپ اول

    v      مرکز مطالعات اجتماعی و جرم­شناسی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، مروری بر مسائل اجتماعی ایران، 1391­

     
    • مصطفوی­فرد، حامد، «بازخوانی مفهوم نشوز زن و مرد در قرآن»، فقه و اصول، ش69، 1391
    • مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، شرکت افست، 1359، چاپ نهم
    • مظاهری، معصومه و مریم مهاجری، «بازخوانی مبانی فقهی ترمیم خسارت معنوی با رویکردی بر حقوق غیرمالی زوجین»، فصلنامه پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، سال دهم ، شماره 34، 1392
    • موسوی خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیله، قم، دارالکتب العلمیه،1390، چاپ دوم
    • مهدوی­کنی، صدیقه، «اصول حاکم بر روابط اعضای خانواده در نظام معرفتی اسلام»، دو فصلنامه علمی، ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، ‌شماره60، بهار

    و تابستان 1392

    • نادری، فرح و علیرضا حیدری و زینب حسین زاده مالکی، «رابطه بین دانش و نگرش جنسی، مؤلفه­های عشق و رضایت زناشویی با همسرآزاری در کارکنان متاهل ادارات دولتی شهر اهواز»، زن و فرهنگ، 1388
    • نقیبی، ابوالقاسم، «حریم خصوصی در مناسبات روابط خانواده»، دوفصلنامه علمی، ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره 52، 1389
    • ـــــــــــ،‌ «سوء استفاده از حق از منظر فقه امامیه و حقوق ایران»، دوفصلنامه علمی، ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، ‌شماره 47، 1386
    • ــــــــــــ، «قواعد عام فقه و کاربرد آن در حقوق خانواده»، دوفصلنامه علمی، ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، ‌شماره53، 1389
    • نورمحمدی، غلامرضا، نفی خشونت علیه زنان با نگاه دین و علم، تهران، مرکز امور زنان و خانوده نهاد ریاست جمهوری، 1389، چاپ اول
    • نوری، اعظم، بی­تا، «عوامل تحکیم و استحکام خانواده»، فصلنامه­ زنان و خانواده
    • یادگاری، نرگس، بررسی رابطه اخلاق و حقوق در حقوق خانواده، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 1391
    • یزدانیان، علیرضا، آثار تمکین خاص از منظر حقوق مدنی، دومین کنگره سراسری خانواده و مشکلات جنسی، تهران، دانشگاه شاهد، کلینیک سلامت خانواده،1384
    • یزدى، سید مصطفى محقق داماد، بررسى فقهى حقوق خانواده ـ نکاح و انحلال، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، نشر علوم اسلامی، چاپ پانزدهم، 1387