نسب طفل شبیه سازی شده در نظام حقوقی اسلام

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 پژوهشگر و کارشناس ارشد فقه و حقوق خانواده

2 دکترای فقه و حقوق اسلامی؛ استادیار و مدیر گروه فقه دانشگاه الزهراء

چکیده

حق انتساب طفل به پدر و مادر خود، یکی از اساسی‌ترین حقوق انسانی به شمار می‌رود که با ورود فن‌آوری‌های جدید تولیدمثل به چالش جدی کشیده شده است. شبیه‌سازی مولد انسان در این زمینه سؤالات بسیاری را به وجود می‌آورد. مقاله حاضر در پی پاسخ‌گویی به سؤالات و چالش‌های موجود در نسب‌شناسی طفل شبیه‌سازی شده است. در این راستا، تولیدمثل جنسی با منشأ دوگانه (پدر و مادر) در خصوصیات ژنتیکی طفل، و تولیدمثل شبیه‌سازی با منشأ واحد (پدر یا مادر) مورد مقایسه قرار می‌گیرند و علاوه بر این، جواز شبیه‌سازی در چارچوب رابطه زوجیت یا خارج از آن نیز مطرح می‌شود. هر کدام از فرض‌های موجود، نتایج متفاوتی به دست می‌دهد که نگارنده شقوق مختلف آن را در آرای فقهای شیعه و سنی بررسی می‌نماید و در پایان، آرای آن دسته از فقهای امامی را که معتقدند طفل شبیه‌سازی‌شده فاقد پدر است چون در یک تماس جنسی از نطفه پدر به وجود نیامده است، مورد انتقاد قرار می‌دهد و نیز دیدگاه فقهای اهل سنت را که طفل شبیه‌سازی‌شده در خارج از رابطه زوجیت را ولد الزنا تلقی می‌کند، منطقی نمی‌شمارد و لازم می‌داند که طفل مزبور حداقل به یکی از طرفین ملحق گردد تا از حقوق قانونی برخوردار شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Parentage and Parental Relationship of a Cloned Baby

نویسندگان [English]

  • Mohadeseh Moeinifar 1
  • Fariba Haji Ali 2
چکیده [English]

The parental relationship of a cloned baby is considered fundamental in human rights.The considerable advance in cloning technology has led to many problems and complicated issues, and has raised many questions.The present article aims to determine who would be liable for child support and analyses comparative studies of a cloned baby produced by biological parents and the reproduction of a cloned baby from one single parent.
Moreover, the question regarding cloning in the framework of marriage or out of wedlock is also proposed. Each hypothesis or assumption results in various conclusions that the writer studies on the basis of Shi’a and Sunni points of view. These has been criticism on the view point of some Imamieh Jurisprudence who believe a cloned baby does not have the right to have a legal father because he/she is not produced as a result of sexual intercourse. They also believe it is not logical to name the cloned baby as illegal. Consequently a child is liable to have the support of even a single parent and enjoy the legal rights.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sexual Production
  • Cloning
  • The owner of cell
  • The owner of ovum
  • parental relationship

عنوان مقاله [العربیة]

نسب الطفل المستنسخ فی النظام القانون الاسلامی

چکیده [العربیة]

یعتبر حق انتساب الطفل إلى الوالدین من أهم قضایا الحقوق الانسانیة، و الذی واجه تحدیات جدیة باکتشاف طرق التقنیات الحدیثة فی التناسل. و الاستنساخ بحد ذاته فی هذا المجال قد طرح أسئلة کثیرة فی أذهان الآخرین.
و قد بادرت هذه المقالة بالإجابة عن هذه الاسئلة و التحدیات المطروحة فی معرفة نسب الطفل المستنسخ.
و بالطبع و من هذا المنطلق تتم مقارنة التناسل الجنسیَ الناشئ عن ثنائی الجنسین (الأب والأم) فی الصفات الوراثیة، و بین التناسل الإستنساخی الناشئ عن أحادی الجنسین (الأب أو الأم) و بالاضافة إلى ذلک تطرح قضیة جواز الاستنساخ فی إطار العلاقة الزوجیة أو خارجها.
و یقوم المؤلف بدارسة النتائج المختلفة و المترتبة على هذه الافتراضات من وجهة نظر فقهاء الشیعة و أهل السنة، و فی النهایة یختم مقالته بنقد آراء بعض فقهاء الامامیة الذین یرون أن الطفل المستنسخ لا ینتسب إلى الأب اذا لم یتشکل من نطفة أبیه عن طریق الارتباط الجنسی، و لا یعتبر آراء فقهاء أهل السنة منطقیا فی اعتقادهم أن الطفل المستنسخ خارج العلاقة الزوجیة ولد الزنا، و أخیراً یؤکد المؤلف على ضرورة إلحاق الطفل إلى أحد الأبوین حتى یتمکن من ممارسة حقوقه القانونیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التناسل
  • الاستنساخ
  • صاحب النطفة
  • صاحبة البویضة
  • النسب